İstanbul Eminönü’nde kalmış tarih! Çatısından tüm İstanbul izlenir
Eminönü’nün kalbinde, tarih kokan sokakların arasında gizlenmiş bir hazine yükseliyor. Büyük Valide Han. Osmanlı’dan kalan bu ihtişamlı yapı, hem mimarisiyle hem de çatıdan sunduğu İstanbul manzarasıyla görenleri etkiliyor.
Sena Çelebioğlu
İstanbul’un kalbi Eminönü, tarih boyunca ticaretin, kültürün ve medeniyetin merkezi oldu. Ancak bu koşturmacanın, kalabalığın ve betonun arasında hâlâ sessizce ayakta duran, adeta geçmişi fısıldayan bir yapı var. Büyük Valide Han. Çatısından tüm İstanbul’u bir avuç gibi görebileceğiniz bu görkemli han, sadece manzarasıyla değil, asırlara meydan okuyan hikâyesiyle de ziyaretçilerini büyülüyor.
BÜYÜK VALİDE HAN’IN HİKAYESİ
17. yüzyılda Osmanlı’nın en güçlü kadın figürlerinden biri olan Mahpeyker Kösem Sultan tarafından yaptırılan Büyük Valide Han, yalnızca bir ticarethane değil, aynı zamanda bir vakıf eseri. Kösem Sultan, hanı Üsküdar’daki Çinili Camii’ne gelir sağlaması için inşa ettirdi. 1651 yılında tamamlanan yapı, o günden bu yana İstanbul’un ticari belleğinde önemli bir yer edindi.
Tarihi han, zaman içinde farklı fonksiyonlara ev sahipliği yaptı. Bir dönem kervansaray olarak kullanılırken, bir başka dönemde tüccarların mallarını depoladığı bir merkez haline geldi. İçinde bulunan küçük mescit ise özellikle İranlı Şii topluluğun 19. yüzyılda burada ibadet etmesiyle farklı bir kültürel katman ekledi hanın tarihine.
MİMARI YAPISIYLA BÜYÜLÜYOR
İstanbul’un en büyük hanlarından biri olan Büyük Valide Han, iki katlı yapısı, üç geniş avlusu ve toplam 366 odasıyla dikkat çekiyor. Bu odalar zamanla atölyelere, dükkânlara ve depo alanlarına dönüşmüş. Özellikle hanın çatısına çıkıldığında karşınıza çıkan İstanbul manzarası ise nefes kesici. Galata Kulesi’nden Süleymaniye’ye, Boğaz’dan Topkapı Sarayı’na kadar birçok tarihi yapıyı aynı karede görebiliyorsunuz.
İşte tam da bu çatı manzarası, hanı sosyal medyada popülerleştiren en önemli detay oldu. Özellikle son yıllarda Instagram ve TikTok kullanıcılarının burada çektiği görseller, binayı adeta bir turistik cazibe merkezine dönüştürdü. Ancak bu ilgi, beraberinde bazı sorunları da getirdi.
POPÜLERLİK TEHLİKEYİ GETİRDİ
Büyük Valide Han’ın çatısı, giderek artan ziyaretçi yoğunluğuna ve bilinçsizce davrananlara daha fazla dayanamadı. Kubbelere çıkanlar, bazen zıplayarak bazen de çatının yükünü aşarak ciddi yapısal hasarlara yol açtı. Bunun sonucunda çatı çökmeye başladı ve yetkililer tarafından çatının ziyaretçilere kapatılması yönünde karar alındı.
Yapının restorasyon süreci kapsamında kubbelerin üzerine iskeleler kuruldu, izolasyon çalışmaları yapıldı. Ancak buna rağmen, bazı kişiler çatıya gizlice çıkmaya devam ederek tarihi yapının geleceğini riske atıyor.
KÜLTÜREL MİRASI KORUMAK HEPİMİZİN SORUMLULUĞU
Büyük Valide Han, sadece bir bina değil; İstanbul’un hafızası, Osmanlı’dan bugüne gelen bir miras. Bugün hala içinde faaliyet gösteren esnaf, eski odaları atölye olarak kullanan zanaatkârlar ve bu yapının gölgesinde büyüyen gençler için han, sadece bir taş yapı değil, bir yaşam alanı.
Ancak bu tarihi yapı, daha fazla hasar görmeden korunmalı. Restorasyonun hızlandırılması, hanın kültürel ve turistik bir alan olarak yeniden düzenlenmesi ve en önemlisi, ziyaretçilerin bilinçlendirilmesi şart. Aksi halde, sadece çatıdaki manzarayı değil, hanın kendisini de kaybetme riskiyle karşı karşıya kalabiliriz.
Eminönü’nün kalbinde sessizce yükselen Büyük Valide Han, İstanbul’un geçmişini bugüne taşıyan çok değerli bir yapı. Bu görkemli hanı ziyaret ederken, sadece manzaraya değil; duvarlara sinmiş zamana da saygı duymalıyız. Çünkü bazen bir şehri anlamak, onun en yüksek çatısından değil, en sessiz taşından başlar.
