Çocukları ekran bağımlılığından uzak tutan yöntemler! Zeka seviyesi yükselecek
Günümüz dijital çağında çocukları ekran bağımlılığından uzak tutmak, ebeveynler için hem önemli hem de zorlu bir görev haline gelmiştir. Araştırmalar aşırı ekran kullanımının dikkat sorunları, uyku düzensizlikleri ve sosyal becerilerde gerilemeye yol açabileceğini göstermektedir. Peki çocuğu ekrandan uzak tutmak için neler yapılmalıdır?
Ezgi Sezer
Günümüzde çocukların ekran süresini azaltmak ve kaldırmak kadar onlara alternatif ve çekici aktiviteler sunmak da kritik öneme sahiptir. Örneğin açık hava oyunları, sanat etkinlikleri, kitap okuma veya aile ile birlikte yapılan masa oyunları hem eğlenceli hem de gelişimsel açıdan faydalıdır.
ÇOCUKLARI EKRAN BAĞIMLILIĞINDAN UZAK TUTAN YÖNTEMLER
Ebeveynlerin kendi ekran kullanım alışkanlıklarını gözden geçirip model olmaları çocukların dijital medya ile sağlıklı bir ilişki geliştirmesine yardımcı olur. Bilimsel veriler, tutarlı kurallar, rutinler ve pozitif pekiştirme ile desteklenen bu yaklaşımın çocuklarda ekran bağımlılığını önlemede etkili olduğunu göstermektedir.
1. Ekran kullanımını sınırlandırın
Günlük ekran süresini yaşa uygun olarak belirleyin. Örneğin:
2-5 yaş: 1 saatten az kaliteli içerik
6-12 yaş: 1-2 saat eğlence amaçlı kullanım
Belli saatler belirleyin: Örneğin yemek, okul sonrası veya yatmadan önce ekran yok.
2. Alternatif aktiviteler sunun
Fiziksel aktiviteler: Spor, bisiklet, parkta oyun
Sanat ve el işi: Resim, boyama, lego, müzik
Sosyal oyunlar: Arkadaşlarla veya aile ile masa oyunları
3. Ekran kullanımını birlikte yapın
Çocuğun izlediği veya oynadığı içeriğe ortak olun, içeriği tartışın.
Bu hem kaliteli zaman sağlar hem de bağımlılık riskini azaltır.
4. Ekransız alanlar ve zamanlar oluşturun
Yemek masası, yatak odası gibi alanlarda ekran yasağı koyun.
“Ekransız gün” veya “ekransız saat” uygulayın.
5. Örnek olun
Ebeveynlerin kendi ekran kullanımını sınırlandırması çok etkili.
Çocuklar, ekran yerine kitap okuma veya oyun gibi alışkanlıkları ebeveynlerinden öğrenir.
6. Uygun içerik ve filtreleme
Yaşa uygun ve eğitici içerik seçin.
Gereksiz reklam ve bağımlılık yapan uygulamalardan uzak tutun.
Gerekirse ebeveyn denetim uygulamaları kullanın.
7. Duygusal ve sosyal ihtiyaçları karşılayın
Çocuklar bazen yalnızlık, sıkıntı veya stres nedeniyle ekrana yönelir.
Duygularını paylaşabilecekleri bir ortam sağlayın.
Pozitif geri bildirim ve ilgi gösterin.
8. Kademeli alışkanlık değişimi
İlgili Haberler
Ani yasaklar yerine, ekran kullanımını yavaş yavaş azaltın.
Ödüllendirme ve rutin oluşturma ile ekran dışı alışkanlıkları pekiştirin.
İpucu: Çocuğun ilgisini çeken bir etkinliği bulursanız, ekran kullanımını azaltmak çok daha kolay olur. Örneğin bir hobi, spor veya aile aktiviteleri bağımlılığı önler.
ÇOCUKLARIN ZEKA SEVİYESİ SONRADAN YÜKSELİR Mİ?
1. Zeka sabit mi yoksa değişebilir mi?
Geleneksel görüş: Zeka sabit bir yetenek olarak doğuştan gelir.
Güncel bilim: Zeka, genetik faktörlerle belirlenir ama çevresel etkenlerle de önemli ölçüde şekillenir. Yani zekâ potansiyeli değişmese de gerçekleşen zekâ (performans) artırılabilir.
2. Zekayı artıran etkiler
Çocukların bilişsel gelişimini ve zekâ potansiyelini destekleyen faktörler şunlardır:
Eğitim ve zihinsel uyarım
Kitap okumak, bulmacalar çözmek, yeni bilgiler öğrenmek.
Dil becerileri ve mantıksal düşünme gelişir.
Fiziksel sağlık ve beslenme
Düzenli uyku, dengeli beslenme, egzersiz beyin gelişimi için kritik.
Omega-3, demir ve vitaminler bilişsel performansı destekler.
Sosyal etkileşim
Arkadaşlar ve aile ile oyun, iletişim, problem çözme becerilerini artırır.
Hayal gücünü artıran faaliyetler
Müzik, resim, drama gibi aktiviteler beynin farklı bölgelerini uyarır.
Sınav ve test zekası yerine gerçek zekâ
Sadece test puanları değil, mantık, problem çözme ve öğrenme becerileri gelişir.
3. Ekran ve zekâ ilişkisi
Aşırı ekran kullanımı özellikle küçük çocuklarda dikkat, konsantrasyon ve sosyal becerileri olumsuz etkileyebilir.
Ama kaliteli eğitim içerikleri ve doğru süre ile ekran, bilişsel gelişimi destekleyebilir.
Çocuğun genetik zekâ seviyesi sınırlı olsa da, bilişsel becerilerini ve öğrenme kapasitesini artırmak mümkün. Yani zekâ “yükselmez” demek yanlış, ama çocuğun potansiyelini maksimuma çıkarabiliriz.
