İstanbul’un göbeğinde market raflarını dolduran rafine gıdalardan sıkıldıysanız, doğaya dönüş sinyalleri tam zamanı demektir. Modern beslenmenin dayattığı katkılı ürünler yerine, köy fırınlarından taş gibi çıkan ekşi mayalı ekmekler yeniden sahneye çıkıyor. Özellikle sindirim sorunları yaşayanlar için adeta doğal bir çözüm sunan bu geleneksel lezzet, sofralara yalnızca nostalji değil, sağlık da getiriyor. Son dönemde bağırsak dostu besinlere artan ilgiyle birlikte, Anadolu’nun kadim tariflerinden biri olan ekşi mayalı ekmek yeniden popülerleşti. Köylerde yoğrulan, taş fırınlarda pişen bu hamur harikası, hem uzun fermantasyon süresiyle probiyotik etki sağlıyor hem de glisemik dengesiyle dikkat çekiyor. Peki bağırsakları çalıştıran ekşi mayalı ekmek nasıl yapılır? İşte tarifi…
MALZEMELER
500 gram organik tam buğday unu
300 ml içme suyu (oda sıcaklığında)
100 gram aktif ekşi maya (önceden beslenmiş ve kabarmış)
10 gram doğal deniz tuzu
İsteğe bağlı: 1 tatlı kaşığı zeytinyağı veya 1 çay kaşığı bal (fermantasyonu desteklemek için)
HAZIRLANIŞI
Derin bir kapta unu ve ekşi mayayı birleştirerek suyu azar azar ilave edin. Tahta kaşıkla karıştırdıktan sonra elinizle yoğurun. Elde ettiğiniz hamur ne çok sert ne de aşırı yumuşak olmalı, hafif ele yapışan bir kıvam idealdir. Hamuru yoğurduktan sonra üzerini bezle örtüp 30 dakika kadar dinlendirin. Bu aşama glutenin gelişmesine katkı sağlar.
Dinlenen hamura tuzu ekleyin. Tekrar kısa süre yoğurarak tuzun homojen dağılmasını sağlayın. Hamuru 30 dakikada bir 4 kez katlayarak toplamda 2 saat mayalanmaya bırakın. Bu süre boyunca hamurun hacmi gözle görülür şekilde artacaktır. Hafif unlanmış tezgahta hamura yuvarlak ya da uzun bir form verin. Bir bezin üzerine alın ve son mayalanması için üzerini örtüp 4-5 saat daha dinlendirin. Fırınınızı 230°C’ye ısıtın. Isıya dayanıklı kap (döküm tencere idealdir) içinde hamuru 30 dakika kapağı kapalı, ardından 15-20 dakika kapağı açık şekilde pişirin. Şimdiden afiyet olsun.
İçeriğinde maya dışında hiçbir katkı maddesi bulunmayan bu özel ekmek türü, sindirim sistemini yormadan çalışmasına destek oluyor. Özellikle çölyak hastaları ya da gluten hassasiyeti olanlar, doktorlarına danışarak bazı ekşi mayalı türlerini tercih edebiliyor. Bu ekmekler, uzun mayalanma süreci sayesinde lif oranı yüksek, doyurucu ve besleyici bir yapı kazanıyor.
Ekşi maya geleneği, aslında Anadolu’nun köylerinde nesilden nesle aktarılan bir birikim. Ancak şehir hayatında da artık bu lezzete ulaşmak çok daha kolay. Birçok organik pazar ve butik fırın, kendi mayasını üreterek bu sağlıklı ekmekleri tüketiciyle buluşturuyor. Sosyal medyada tarifleri paylaşan ev fırıncıları da bu dönüşümün bir parçası olmuş durumda.
Uzmanlar, ekşi mayalı ekmeğin bağırsak sağlığına olumlu etkilerinden sıkça söz ediyor. Doğal fermantasyon süreci sayesinde sindirimi kolaylaştırıyor, bağışıklık sistemini destekliyor. Ayrıca bu ekmek türünün kan şekerini ani yükseltmemesi, diyabet hastaları için de tercih sebebi oluyor.