Histamin intoleransı, birçok kişi tarafından fark edilmeyen ancak hayat kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen bir sağlık sorunudur. Mide bulantısından migrene kadar uzanan belirtilerle kendini gösteren bu durum, doğru beslenme ve uzman takibiyle kontrol altına alınabiliyor.
Histamin intoleransı, vücutta doğal olarak bulunan histamin adlı maddenin düzgün şekilde parçalanamaması durumudur. Histamin, bağışıklık sisteminin bir parçası olarak vücutta yer alır ve özellikle alerjik reaksiyonlarda aktif rol oynar. Ancak bazı bireylerde histaminin yıkımından sorumlu olan enzimlerin (özellikle diamino oksidaz - DAO) yetersizliği nedeniyle bu madde vücutta birikir ve çeşitli semptomlara neden olur.
Bu durum, gıda alerjisiyle karıştırılsa da aslında farklı bir mekanizmayla işler ve çoğunlukla yanlış teşhis edilir. Uzmanlara göre histamin intoleransı olan bireyler, yüksek histamin içeren gıdaları tükettiklerinde çeşitli fizyolojik ve psikolojik belirtilerle karşılaşabilir.
Histamin intoleransı çok geniş bir belirti yelpazesiyle kendini gösterebilir. En sık görülen semptomlar arasında şunlar yer alır:
Belirtiler, histamin açısından zengin gıdaların tüketilmesinden sonra birkaç saat içinde ortaya çıkabilir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Histamin intoleransının kesin tanısı koymak zordur çünkü belirtiler pek çok başka hastalıkla örtüşebilir. Genellikle tanı, detaylı hasta öyküsü, semptom günlüğü ve histamin/DAO seviyelerinin ölçülmesiyle konulur. Bazı uzmanlar, düşük histaminli bir diyetle semptomların azalmasını da tanı kriteri olarak değerlendirir. Kan testlerinde DAO enzimi düzeyinin düşük çıkması ve beslenme değişiklikleriyle şikâyetlerin azalması tanıyı destekler niteliktedir.
Histamin intoleransı tedavisinde en etkili yöntem, histamin içeriği yüksek olan gıdalardan kaçınmaktır. Bu gıdalar arasında fermente yiyecekler (peynir, turşu, salam, sucuk), alkol, konserve ürünler, bazı balık türleri (ton balığı, uskumru), domates, çikolata ve sirke gibi yiyecekler bulunur.
Uzmanlar, bu gıdaların bir süre diyetten tamamen çıkarılmasını ve ardından kontrollü şekilde yeniden denenmesini önermektedir. Ayrıca, DAO enzimi takviyesi de bazı bireylerde faydalı olabilir. Ancak her hastanın farklı bir metabolizması olduğu için tedavi süreci kişiye özel olarak planlanmalıdır.
Beslenme uzmanları histamin intoleransının göz ardı edilmesinin, kişide kronik yorgunluk, sindirim sistemi problemleri ve yaşam kalitesinde ciddi düşüşe neden olabileceğini belirtiyor. Uzmanlar, “Uzun süre tanı konulmadan devam eden histamin intoleransı vakaları, gereksiz yere antidepresan veya mide ilaçları kullanımına yol açabiliyor. Bu nedenle farkındalık çok önemli” diyor.
Histamin intoleransı olan bireyler için önerilen güvenli gıdalar arasında taze et, taze sebzeler (ıspanak ve domates hariç), glütensiz tahıllar, pirinç, yumurta ve hindistan cevizi suyu yer alıyor. Ayrıca, taze pişmiş yemeklerin hızlıca tüketilmesi ve uzun süre bekletilmemesi de öneriliyor çünkü histamin, gıdalar bekledikçe artış gösterebiliyor.