Mor tarlaları süsleyen ve keskin aromasıyla koku hafızasında yer eden lavanta nerede yetişir sorusu, Akdeniz kıyılarından Anadolu yaylalarına kadar uzanan geniş bir coğrafyanın kapısını aralar. Bu dayanıklı bitki, kireçli toprakla güneşli yamaç birleştiğinde kök salıp yıllarca canlı kalır. Yaz ortasında dal uçlarını mora boyayan ipeksi salkımlar, bal arıları için nektar şöleni, çiftçi için ise uçucu yağ kaynağıdır. Kuraklığa dirençli yaprak dokusu sayesinde haftalarca susuz kalabilir; bu da düşük bakım maliyetiyle aromaterapi endüstrisinin gözdesi hâline getirir.
Lavanta yetiştiriciliği, doğru iklim ve toprak eşleşmesini bulduğunda yüksek yağ verimi ve uzun ömürlü çiçeklenme sunar. Türkiye’nin Isparta–Keçiborlu bölgesi son yıllarda Provence tarlalarına rakip olacak mor manzaralar üretirken, Trakya rüzgârı ve Ege’nin kireçli kıyıları da ürüne gün sayıyor. Yetiştiricilik programı toprağı ağır gübre yükü yerine organik maddeyle güçlendirir; zira lavanta azot yerine potasyumla daha yoğun uçucu yağ sentezler. Aynı sırada arılarla lavantayı buluşturan tarımsal turizm projeleri, bölgede kırsal ekonomiye ek gelir sağlar.
Öz vatanı Akdeniz olmasına rağmen lavanta, ılıman ve yarı kurak bölgelerde hızla adapte olur. Deniz seviyesinden 1 000 metre yüksekliğe kadar kalkerli yamaçlarda yaygın dikim görülür. Türkiye’de Isparta–Keçiborlu, Burdur, Kütahya–Simav, Edirne–Karaağaç ve Balıkesir–Ayvalık, geniş plantasyonlarla öne çıkar. Gece–gündüz sıcaklık farkının yüksek olduğu bu bölgelerde yağ kalitesi ve koku yoğunluğu artar.
Güneşli, kurak yazlar ve soğuk olmayan kışlar lavantanın altın kuralıdır. -15 °C’ye kadar dayanıklı olsa da çiçek tomurcuğu için en ideal kış sıcaklığı 0 °C civarıdır. Yıllık 400–600 mm yağış, çiçeklenmeye yeterli; aşırı nem kök çürümesine yol açar. Hafif rüzgâr, neme bağlı mantar riskini düşürürken uçucu yağ oranını yükseltir.
Akdeniz kuşağında lavanta ne zaman çiçek açar derseniz haziran ortasında tomurcuklanır, temmuzun ilk haftası mor şeritler zirveye ulaşır. İç Anadolu yükseltisinde bu takvim 10–15 gün kayar. Lavanta hangi aylarda çiçek açar sorusunun cevabı bölgeye göre haziran başı – ağustos ortasını kapsar. Çiçekler tam açmadan toplanırsa yağ oranı zirvede yakalanır.
Kuraklığa dayanıklı olsa da fide döneminde lavanta kaç günde bir sulanır sorusuna yanıt, ilk yıl 10 günde birdir. Kök sistemi derinleştikçe yağışa bağlı yetiştirmede ek sulama gerekmez. Sera veya saksı koşullarında haftada bir derin sulama yeterlidir; yüzeysel sık su, kökleri yüzeye çeker.
•Sonbaharda potasyum ağırlıklı organik gübre verin.
•Mart sonunda sürgün diplerini hafif budayın; genç sürgün, tomurcuk yoğunluğunu artırır.
•Mevsim boyunca yabancı otu elle temizleyin; rekabet lavantanın kılcal köklerini zayıflatır.
•Çiçeklenme öncesi yaprak analizine göre mikro element (bor, çinko) takviyesi yapın.
Saksıdaki kuruyan bitkiyi drenajlı toprak karışımına aktarın, dipte biriken tuzlu suyu atın. Gövdeyi yeşil dokuya kadar budayıp gölge alanda nemli tutun; çoğu lavanta 3–4 hafta içinde yeniden filiz verir.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
18:00
YORUM YAZ