Parlak, mumumsu dokulu yıldız çiçekleriyle dikkat çeken mum çiçeği (Hoya carnosa), hem saksı bitkisi tutkunlarının hem de koleksiyoncuların baş tacı tropik bir sarmaşık. Evde bakımı göreceli olarak kolay sayılmasına rağmen çoğu kişi bitkinin çiçek açması için yıllarca beklerken sabrını kaybeder. Oysa doğru ışık şiddeti, sıcaklık dengesi ve kök sınırı sağlandığında mum çiçeği yılda birden fazla salkım açabilir.
Yaz kokteyline benzeyen ballı aroması ve balmumu parlaklığındaki çiçek yaprakları, doğru takvime uyan bitki sahibine adeta ödül niteliğinde. Bu içeriğimizde, “mum çiçeği ne zaman çiçek açar?”, “hangi bakım hatası çiçeksizliğe yol açar?” ve “bitki nasıl çoğaltılır, nerede sardırılır?” gibi sorulara yanıt arıyoruz. İşte detaylar.
Doğal yayılışında Güneydoğu Asya’nın nemli orman kuytularında epifitik olarak ağaç gövdesine tırmanan mum çiçeği, günde 10–12 saat dolaylı parlak ışık bulduğunda mayıs sonundan ağustos başına kadar ardışık çiçek salkımları üretir. Mum çiçeği hangi ayda çiçek açar sorusuna Türkiye’nin iç mekân koşullarında en yaygın cevap haziran–temmuz olsa da, kış dinlenmesi doğru yönetildiğinde ekim ortasında dahi ikinci dalga çiçeklenme görülebilir. Çiçek tomurcuğu oluşturmanın kritik şartı, gece sıcaklığının en az sekiz hafta boyunca 15 °C civarında seyretmesidir. Ayrıca bitkiyi aynı noktada sabit tutmak önemlidir; yeni sürgünler ışığa göre yönlenir ve yön değişikliği tomurcuğu dökebilir. Mum çiçeği kaç senede açar? Aşılı fide veya köklü çelik üçüncü yılda ilk çiçeği gösterirken, tohumdan yetişen örnek 4–5 yılı bulabilir.
1.IŞIK – Doğu veya batı cephesinde tül filtreli pencere, yaprak yanığı olmadan yeterli lumen sağlar. LED yetiştirme lambası ile günde 12 saat 10 000 lüks ışık takviyesi çiçek tetikler.
2.SULAMA – Yazın toprağın üstü kuruduğunda, kışın iki haftada bir. Çiçeklenme döneminde hafif susuzluk, “stres çiçeklenmesi” yaratır.
3.GÜBRE – Bahar başında dengeli NPK 20 20 20 yarı doz, tomurcuk görünce fosfor ağırlıklı 10 30 20 haftada bir uygulanır.
4.SARDIRMA – İp veya metal halka üzerine sarılan sürgünler, hormonal akış yönünü sabit tutar; dal uçlarını kesmek çiçeklenmeyi geciktirir.
5.SAKSI – Köklerin hafif sıkışık kalması çiçek sinyali üretir; 15 cm saksı, 2–3 yıllık büyüme için yeterlidir.
Yarı odunsu dal uçlarından 10 cm’lik çelik alın, alt yaprakları temizleyin. Sapı %0,4 IBA köklendirme tozuna batırıp hindistan cevizi torfu–perlit karışımına dikin. 24 °C alt ısıtmalı tepside dört haftada kök gelişir. Nem kubbesi %80 nemi korur; yapraklarda terleme yoğunlaşırsa havalandırma deliği açın. Köklenen fide, sonraki baharda çiçeklenmeye adaydır.
•Solan Yapraklara Çözüm – Sarı yaprak aşırı sulama göstergesidir; toprak kurumadan sulama aralığını uzatın. Kahverengi yaprak kenarı kuru hava işaretidir; yaprak altına nem tepsisi yerleştirin.
•Kışta Çiçek – Kışın 16 °C’de, LED ışık altında 12 saat ışık, yaprak altı 45% nem; tomurcuk oluşunca NPK 10 10 10 çeyrek doz sprey.
•Kök Çürümesi – Bitkiyi saksıdan çıkarın, siyah kökleri steril makasla kesin, tarçın tozuna batırıp taze toprağa dikin.
Doğal türler Borneo ve Filipinler’in nemli orman kenarlarında, kaya çatlak ve ağaç gövdelerinde epifitik yaşar. Türkiye’de çoğunlukla iç mekân saksı bitkisi olarak yetiştirilir; yazın balkon gölgesinde hızlı büyür. Mum çiçeği balkonda yetişir mi? Evet; öğle güneşinden korunan, sıcaklığı 15 °C altına düşmeyen balkonlar uygundur.
Spiral metal halka, bambu çubuk veya makrame ipi etrafına saat yönünde yavaşça dolayın. Dal kesilmez, yön değiştirilmez; aksi takdirde çiçek tomurcuğu dökülür.