Bilim insanları uyarıyor: Küresel sıcaklık artışını 1.5 dereceyle sınırlamak için zaman tükeniyor. Karbon bütçesi hızla azalıyor, her gecikme felaketleri büyütüyor.
İklim krizine karşı verilen küresel mücadelede en kritik eşik olan 1.5°C sınırı, bilim insanlarına göre tehlikeli biçimde yaklaşıyor. Aralarında dünyaca tanınan 60’tan fazla uzmanın yer aldığı kapsamlı rapor, mevcut gidişatın bu eşiğin yalnızca üç yıl içinde aşılacağına işaret ediyor.
2015 yılında imzalanan Paris Anlaşması'yla ülkeler, küresel sıcaklık artışını sanayi öncesi döneme kıyasla 1.5°C ile sınırlamak için uzlaşmıştı. Ancak rekor düzeyde fosil yakıt kullanımı ve hız kesmeyen orman tahribatı bu hedefi büyük riske sokmuş durumda.
Rapora göre, atmosfere salınabilecek toplam karbon miktarı, yani “karbon bütçesi”, 2020 yılında 500 milyar ton seviyesindeydi. Ancak 2025'e yaklaşırken bu miktar 130 milyar tona kadar düştü. Yılda ortalama 40 milyar tonluk CO₂ salımıyla, bu bütçenin üç yıl içinde tamamen tükenmesi bekleniyor.
Bu da, Paris Anlaşması’nın temel hedefinin fiilen aşıldığı anlamına geliyor. Bilim insanları, 1.5°C sınırının teknik olarak birkaç yıl sonra geçilebileceğini söylüyor ancak bu eşiğin aşılması, iklim krizinde geri dönüşsüz bir dönemin başlangıcı olabilir.
Raporun baş yazarı Prof. Piers Forster, "Bazı benzeri görülmemiş değişimlerle karşı karşıyayız. Dünya hızla ısınıyor, deniz seviyeleri rekor hızla yükseliyor" diyerek uyarıda bulunuyor.
Geçtiğimiz yıl, küresel ortalama sıcaklıklar 1800'lerin sonlarına kıyasla ilk kez 1.5°C'nin üzerine çıktı. Bu rekor sıcaklıklar kısmen El Nino gibi doğal etkenlerle açıklansa da, bilim dünyası asıl sorumlunun insan kaynaklı sera gazı salımları olduğu konusunda hemfikir.
Son 10 yılda Dünya sisteminde biriken ekstra ısı, 1970’li ve 80’li yılların iki katına çıkmış durumda. Bu enerjinin büyük kısmı okyanuslara depolanıyor. Bu da yalnızca deniz canlılarını tehdit etmiyor, aynı zamanda deniz seviyelerini de tehlikeli şekilde yükseltiyor.
1990'lardan bu yana deniz seviyelerindeki yükselme hızı ikiye katlandı. Araştırmacılara göre bu sadece buzulların erimesinden değil, aynı zamanda ısınan okyanus sularının genleşmesinden de kaynaklanıyor. Sonuç: Milyonlarca insanın yaşadığı kıyı kentleri daha büyük sel riskleriyle karşı karşıya.
Imperial College London’dan Prof. Joeri Rogelj’e göre, 1.5°C sınırı aşılsa bile emisyonların hızla azaltılması hâlâ büyük fark yaratabilir. Rogelj, “Her 0.1°C’lik fark, felaketlerin şiddetini belirleyecek” diyor. Çünkü mevcut ısınma oranı, on yılda yaklaşık 0.27°C seviyesinde ve bu, jeolojik tarihte görülmemiş bir hız.
Raporda az da olsa umut ışığı da var. Yenilenebilir enerjiye yönelim sayesinde emisyon artış hızında bir yavaşlama gözleniyor. Ancak uzmanlar uyarıyor: Bu tempo yeterli değil. Güneş ve rüzgar enerjisine yatırımlar artsa da, hâlâ dünya enerji ihtiyacının yüzde 80’i fosil yakıtlarla karşılanıyor.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
10:33
İLGİLİ HABERLER
YORUM YAZ