Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Temmuz ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizinde indirime gitti. Banka, politika faizini 300 baz puan düşürerek yüzde 46'dan yüzde 43'e çekti. Merkez Bankası'nın faiz indirimi kararını bazı ev sahipleri fırsata dönüştürdü. İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerde satılık konut ilanlarında fahiş artışlar görüldü. Aynı ilanı takip eden yatırımcılar, bir gecede gelen fahiş zamma tepki gösterdi.
Faizin 43 seviyesine gelmesi ve gecelik borçlanmanın 49'dan 46'ya gelmesi ile kredi faizlerinin de önümüzdeki haftalarda kademeli olarak düşmesi bekleniyor. Bankaların faiz politikalarına da yansıyacak olan bu düzeltme ile birlikte gayrimenkul yatırımı yapmakta zorlanan vatandaş için bir umut olmuştu. Ancak bazı ev sahiplerinin faiz indirimini tolere etmek için satılık daire ilanlarına bir gecede yüksek oranlarda zam uygulaması tepki çekti.
Büyükşehirlerde ev fiyat endekslerinin yüksekliği dikkat çekiyor. Birçok ilçede 5 milyon liranın altında ev bulmak oldukça zorlaştı. Fakat bankaların konut kredisi faizleri oldukça yüksek ve limitli. Türkiye’de çekilebilecek azami konut kredisi, evin satış bedeli, enerji sınıfı, evin sıfır ya da ikinci el oluşu, kredi geçmişi ve kişinin gelir seviyesi gibi birden fazla kritere göre değişiklik gösteriyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) kararına göre alınacak konut, sıfır daireyse, A enerji sınıfına sahip ve değeri 5 milyon liranın altındaysa gayrimenkulün değerinin yüzde 90'ına kadar kredi kullanılabiliyor. Ancak birçok ilde bu kriterlere sahip ev bulmak oldukça zor.
Aynı karara göre 2. el konutlarda, evin satış değeri yüksek olsa bile kredi limiti yaklaşık 3 milyon lira seviyesinde sabit tutuluyor.
Zaten ev sahibi olanlar ise ikinci ev satın alırken kredi limiti yüzde 22,5 seviyelerine kadar düşüyor. Bu şartlar altında konut piyasasında zaten inşaat maliyetleri yüzünden yükselen konut değerlerine bir de kredi limitleri ekleniyor ve konut sektöründe daralma büyüyor.
3 milyon kredi çeken bir kişi ortalama yüzde 3 faiz oranından etkileniyor ve 120 ay vadeli konut kredisinde toplam geri ödemesi 11 milyondan fazla olarak hesaplanıyor.
Örnek banka Faiz Oranı: yüzde 3,09
Toplam Ödeme: 11.446.598 TL
Aylık Taksit: 95.169 TL
Uzmanlara göre, TCMB’nin faiz indirim kararı orta vadede konut kredisi için kullanılan faiz oranlarının gerilemesine ve konut sektöründe yeniden canlanmaya neden olabilir. Ancak konut fiyatlarında ev sahiplerinden kaynaklı bu ani yükseliş, talebin sağlıklı bir şekilde artmasını engelleyebilir.
Özellikle büyükşehirlerde konut satışlarının durgun olduğu bu dönemde ev sahibi olmak isteyenlerin beklediği fırsat, denetimsiz fiyat artışları nedeniyle krize dönüşebilir.