İran Meclisi’nin Ekonomi Komisyonu, uzun süredir bekletilen bir öneriyi yeniden gündeme aldı: Riyalden dört sıfır atılması. Komisyon Başkanı Şemseddin Hüseyni, meclisin resmi internet sitesi ICANA’ya yaptığı açıklamada, “Bugünkü oturumda, ‘riyal’in ulusal para birimi olarak kalması ve dört sıfırın silinmesi kararı alındı” dedi.
Yeni düzenlemeye göre 10.000 mevcut riyal, 1 yeni riyal olarak kabul edilecek. Bu riyal 100 “gıran”a bölünecek. Yani yeni para birimi, sadeleştirilmiş bir hesap sistemi getirecek.
Söz konusu plan, ilk kez 2019’da önerilmiş ancak hayata geçirilmemişti. Şimdi ise teklif yeniden meclis gündeminde. Yasanın yürürlüğe girmesi için meclis genel kurulunda oylanması ve Anayasayı Koruyucular Konseyi’nden onay alması gerekiyor. Henüz oylamanın ne zaman yapılacağı netleşmiş değil.
Mayıs ayında İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Farzin, para reformunu hayata geçireceklerini duyurmuş ve “İran riyali, küresel ekonomi gözünde itibarsız bir hale geldi” ifadelerini kullanmıştı.
Gerçekten de ülke ekonomisi ağır bir baskı altında. ABD’nin 2018’de nükleer anlaşmadan çekilmesi ve “maksimum baskı” politikasını yeniden devreye sokmasıyla İran’a uygulanan yaptırımlar derinleşti. Bu da enflasyonun kontrolden çıkmasına ve riyalin hızla değer kaybetmesine yol açtı.
Bugün itibarıyla sokak piyasasında 1 ABD doları yaklaşık 920.000 riyalden işlem görüyor. Ancak İranlılar, günlük yaşamda uzun süredir riyali değil, onun 10’da biri olan tomanı kullanıyor. Yani pratikte bu dönüşüm, halkın alışık olduğu hesaplama sistemine resmi bir kılıf da getiriyor.