Son dönem piyasada sahte döviz sorunu hizla artmaya devam ediyor. Özellikle de sahte 50 ve 100 dolarlar piyasada artiyor. Kapaliçarsi gibi önemli ticaret merkezlerinde döviz trafigi durdu. Esnaf, sahte para krizinin bir ay daha sürebilecegini vurguladi. Vatandas ise yine yüzünü altina çevirdi. Kapaliçarsi'daki sahte para krizini Altin ve Para Piyasalari Uzmani Mehmet Ali Yildirimtürk yerinden anlatti.
Türkiye'deki döviz piyasasi, 600 milyon dolar tutarinda sahte banknotun dolasima girmesiyle büyük bir krize sürüklendi. Bu sahte dolarlarin ise Orta Dogu'dan girdigi söyleniyor.
Para sayma makineleri ve ATM'ler, sahte paralari tespit edemedigi için döviz bürolari ve bankalar 50 ve 100 dolarlik banknot alimini durdurdu. Çarsi esnafi isletmelerine de “50-100 dolarlik banknot alimi yapilmamaktadir” yazisi asti.
Esnaf, sahte para krizinin bir ay daha sürebilecegini söylüyor. Vatandaslar ise bu süreçte altina yönelerek güvenli limandan vazgeçmedi. Bankalar da kendi sattigi dolari geri almiyor.
Kuyumcukent’te bir bankada yaklasik 200 bin dolar sahte paranin makineden geçtigi için fark edilmedigini belirten uzmanlar vatandasi uyanik olmalari konusunda uyariyor. Dövizini satmak isteyen vatandaslar da telas içinde.
Altin ve Para Piyasalari Uzmani Mehmet Ali Yildirimtürk konuyla ilgili TGRT Haber'e konustu. Kapaliçarsi'dan bilgi verdi;
"Bundan iki hafta önce basladi bu sorun. 50 dolar çok fazla islem yapmak istemiyor esnaf. Simdi hafta basindan beri 100 dolarlarin özellikle kagidin kendi rengiyle basilmis olanlariyla bir de hafif yesil rengi verilmis olan baskilari arasinda bir sikinti olmaya basladi.
Yeni baskilarin sikintisi yok ama o sahte olarak basilanlarin 600 milyon dolarlik oldugu söyleniyor. Burada sikinti su, özellikle para sayma makinelerinde de ayirt edilemiyor. Yani bu tür paralar daha ziyade para sayma makinelerinde içindeki demir tozlariyla ayirt edilebiliyordu. Ayni kagida basildigi zaman ayirt edilmesi ancak gözle ve bu konudaki uzman olan kisilerle anlasiliyor. Çünkü merkez bankalarinda da bunlarin kliseleri var. Bununla mukayese edilebiliyor.
Dolayisiyla bu riske girmemek için su anda 100 dolarlar, o bahsettigim açik renkli kagida basilmis olan 100 dolarlar alinmiyor. Biraz bu noktada sikinti var. Bankalarda islerinin yogunlugundan dolayi bu yüklü miktarda gelen dövizlerin içinden bunu ayiramayacaklari için almamayi tercih ediyorlar.
Bu süreçte dövizi banka ve yetkili müesseseler disinda herhangi bir yerden almak biraz sakincali olabilir. Burada vatandasi uyarmak gerekir. Bu tür seyler zaman zaman Türk Lirasi'nda da gündeme gelebiliyor. 50 liraliklarin, 200 liraliklarin sahteleri zaman zaman yakalanabiliyor. Polisiye tedbirlerle bunlarin menseleri bulunabiliyor veya mekanlari bulunabiliyor.
Tabii döviz büfelerinde bu konuda birazcik yogunluk da söz konusu islem yapma açisindan. Ama genele baktigimiz zaman bunun piyasada çok fazla bir teyakkuz dönemi olacagi kanaatinde degilim. Çünkü Merkez Bankasi'nin uyguladigi para politikasi kurulu para politikasi çerçevesinde özellikle dövizde kontrollü dalgali kur uygulamasi nedeniyle döviz fiyatlari sabit oldugundan, vatandas dövizde çok fazla bir getiri saglayamayinca bir süreden beri uzak duruyordu zaten. Çok fazla bir döviz talebini etkileyecek bir konum da degil konu. Zaten döviz talebi yok. O bakimdan bu tür seyler zaman zaman yasanabiliyor ama bugünkü yasanilan miktar olarak biraz daha fazla. Muhtemelen otorite, ekonomi yönetimi veyahut da Merkez Bankasi veya BDDK bununla ilgili tedbirler alabilir diye düsünüyorum.
Altin ve Para Piyasalari Uzmani Necmi Gülcemal ise sahte paralarin nasil ayirt edilecegini anlatti;
"Makinalarimizi her ne kadar güncellesek bile birebir taklitleri yapilabiliyor. Biz altinciyiz. Altin sattigimiz için ahaliyle vatandas bize döviz getirebiliyor. Dövizi direkt daha üst düzey makinelerden geçirme kaydiyla o sekilde bozdurmaya çalisiyoruz. Ama tabii ki vatandas burada bir magduriyet yasiyor. Elimizden geldikçe vatandasa yardimci olmaya çalisiyoruz. Döviz bürolarindan veya bildigi saglam yerden almasini tavsiye ediyoruz. Çünkü disaridan elden alinan dolarlarda sahtelik çok fazla.
Su anda hepsi makinadan geçti. Birebir aynisini yapiyorlar. O yüzden çok dikkatli olmak gerekiyor. Makinalarimizi sürekli güncelliyoruz.
Türkiye'de basilmiyor deniyor. Yurt disi kaynakli. Yani Türkiye'de olacagini tahmin etmiyorum. Orta Dogu diyorlar. Ama bayagi bir yüklü sekilde piyasaya sürüldü ve Türkiye'ye giris yapti. Buradaki birçok dövizcinin de yüklü miktarda alim yapildigi söylendigine göre rakam çok büyük rakam. Dövizci bile hayretler içinde kaldi. O yüzden biz riske girmiyoruz. Su andaki bu süreç bitinceye kadar diret dövizciye bozdurmaya gidiyoruz.