Yakıtı sınırsız, atığı yok denecek kadar az ve en önemlisi karbon salımı sıfır olan füzyon, uzun yıllardır "geleceğin enerji kaynağı" olarak görülüyor. Fakat bu teknolojiden verimli ve sürekli şekilde elektrik elde edebilmek, şimdiye kadar teoride kaldı. Helion ise bu eşiği aşmayı hedefliyor.
Yeni tesis, Washington eyaletine bağlı Chelan County’de kuruluyor. Planlar gerçekleşirse Helion, 2028 yılına kadar füzyonla elektrik üretmeye başlayacak. Bu enerji ise doğrudan Microsoft’un veri merkezlerine aktarılacak.
Aslında bu iş birliği sürpriz değil. 2023 yılında Microsoft ile Helion arasında, füzyon enerjisi için dünyanın ilk enerji satın alma anlaşması imzalanmıştı. Helion, daha önce geliştirdiği “Trenta” adlı prototipte 100 milyon santigrat derece sıcaklığa ulaşmayı başarmıştı. Bu seviye, ticari füzyon için kritik eşik olarak kabul ediliyor.
Füzyon, atom çekirdeklerinin birleşerek büyük miktarda enerji açığa çıkardığı bir süreç. Güneş’in de enerji kaynağı olan bu reaksiyon, teorik olarak temiz ve tükenmez bir çözüm sunuyor. Ancak bugüne kadar hiçbir reaktör, bu süreçte harcadığından fazla enerjiyi üretmeyi başaramadı.
Füzyon için gereken yüksek sıcaklıklara ulaşmak amacıyla plazmalar genellikle ya manyetik alanlarla ya da ani sıkıştırma yöntemleriyle kontrol altına alınıyor. Amaç, bu sıcaklıktaki enerjiyi elektrik üretmekte kullanılan buhar türbinlerine dönüştürmek.
Helion’un yaklaşımı, alışılagelmiş yöntemlerden oldukça farklı. Şirket, döteryum ve helyum-3 adlı özel yakıt karışımını reaktörün her iki ucundan enjekte ederek iki ayrı plazma oluşturuyor. Bu plazmalar, yaklaşık 1 milyon mil/saat hızla birbirine doğru hareket ediyor ve merkezde çarpışıyor. Sıcaklık 100 milyon dereceye ulaştığında füzyon gerçekleşiyor. Ortaya çıkan enerji ise bu kez türbinlerle değil, doğrudan manyetik alanlar aracılığıyla elektriğe dönüştürülüyor.
Bu yöntem, teoride daha verimli bir sistem sunuyor. Ancak sorun şu ki: Şimdiye kadar hiçbir ekip, bu tarz bir düzenekte güçlü ve sürekli füzyon tepkimelerini tam anlamıyla kontrol edemedi. Helion, bu sorunun çözümünü “Polaris” adını verdiği yeni prototipte arıyor. Şirketin en büyük destekçileri arasında OpenAI CEO’su Sam Altman ve teknoloji devi SoftBank’in yatırım kolu da bulunuyor.