Hollywood yıldızı Robert Downey Jr.’ın desteğiyle adını duyuran Fransız böcek proteini girişimi Ynsect, yanlış pazar tercihleri ve ağır üretim yatırımlarının altında ezildi. Yaklaşık 600 milyon dolarlık fon, şirketi ayakta tutmaya yetmedi.
Bir dönem sürdürülebilir gıda dünyasının parlayan yıldızı olarak gösterilen Ynsect, mali sıkıntılar nedeniyle yasal tasfiye sürecine girdi. 2021 yılında Robert Downey Jr.’ın böcek bazlı proteinleri öven açıklamalarıyla küresel ilgi toplayan şirket, kısa sürede dev fonlara erişmişti. Ancak aradan geçen dört yıl, bu iddialı hikâyenin beklenen ticari başarıya dönüşmediğini ortaya koydu.
Şirketin çöküşü çoğu zaman “tüketiciler böcek yemeye hazır değil” argümanıyla açıklansa da tablo biraz daha karmaşık. Asıl sorun, Ynsect’in net bir iş modeline karar verememesi ve önceliklerini doğru sıralayamamasıydı. Hayvan yemi ile evcil hayvan maması pazarları arasında gidip gelen şirket, iki farklı dünyanın fiyatlama ve kârlılık dinamiklerini aynı anda yönetmeye çalıştı.
Bu kararsızlık, satın almalara da yansıdı. Ynsect, 2021’de insan gıdası için un kurdu üreten Hollandalı Protifarm’ı bünyesine kattı. Böylece zaten dağınık olan portföyüne üçüncü bir pazar daha eklemiş oldu. Oysa şirketin en çok gelire ihtiyaç duyduğu dönemde, bu alanın getirisi sınırlı kaldı.
Ynsect’in ana faaliyet gelirleri 2021’de 17,8 milyon avro ile zirve yaptı. Sonrası ise hızlı bir düşüş oldu. 2023’e gelindiğinde şirket 79,7 milyon avro net zarar açıkladı. Açıkçası, bu tablo yatırımcıların da sabrını zorladı.
Peki, bu kadar sınırlı gelire rağmen Ynsect nasıl yüz milyonlarca dolar yatırım çekti? Şirket; Astanor Ventures ve Fransa’nın kamu yatırım bankası Bpifrance gibi etki odaklı yatırımcıları güçlü bir sürdürülebilirlik anlatısıyla ikna etti. Ancak bu anlatı, özellikle hayvan yemi pazarının düşük marjlı ve fiyat hassasiyeti yüksek yapısıyla örtüşmedi.
Doğada böcekler, gıda atıklarıyla beslenerek ucuz bir protein kaynağı sunabiliyor. Endüstriyel ölçekte ise işler değişti. Ynsect’in tesislerinde böcekler, zaten hayvan yemi olarak kullanılan tahıl yan ürünleriyle beslendi. Yani maliyet avantajı kâğıt üzerinde kaldı, üretim giderleri beklenenden çok daha yüksek seyretti.
Şirket 2023’te rotayı daha yüksek marjlı evcil hayvan maması pazarına çevirmeye çalıştı. Ancak bu hamle biraz geç geldi. Aynı dönemde Kuzey Fransa’da kurulan ve sektörde “dünyanın en pahalı böcek çiftliği” olarak anılan dev tesis, adeta kara deliğe dönüştü. Yüz milyonlarca dolarlık yatırım, kısa sürede şirketin nakdini tüketti.
Google Play
App Store