Dünya genelinde ve Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremlerin öncesinde hayvanların garip davranışları tekrar araştırma konusu oldu. Depremi hangi hayvanların hissettiği merak edildi.
6 Subat 2023’te meydana gelen Kahramanmaras merkezli depremler sonrasi, sarsintilardan önce hayvanlarin garip davranislar sergiledigi söylentileri yeniden gündeme geldi.
Dünyada her yil kayitlara geçen 500 bin civarinda deprem oluyor ve bunlarin yaklasik 100 tanesi hasara yol açiyor. Sismologlar bir sonraki depremin tam olarak nerede ve ne zaman gerçeklesecegini bilmenin mümkün olmadigini belirtiyor. Hayvanlarin potansiyel bir erken uyari sistemi gibi kullanma konusu tartismalara neden olmustu. Kahramanmaras merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklügündeki depremlerden hemen önce özellikle kuslar havada kalabalik halde uçarken köpekler ulumaya baslamisti.
Hayvanlarin güçlü depremleri insanlardan önce algilayabildigi fikri eski çaglardan beri var ve bunu destekleyen bilimsel arastirmalar da bulunuyor. Bilim insanlari, tipki sismolojik makinelerin insan vücudunun algilayamadigi sarsintilari algilayabilmesi gibi, hayvanlarin da daha güçlü deprem dalgalari gelmeden saniyeler önce yeryüzünden geçen küçük ön soklari algilayabilecek donanima sahip olduklarini söylüyor. Hatta bazi arastirmacilar, hayvanlarin bu sarsintilari öncü sarsintilardan önce hissedebileceklerini söylüyor.
2023 yilinda ABD Jeolojik Arastirmalar Kurumu'na (USGS) göre, bir depremden önceki saniyelerdeki anormal hayvan davranislari, iki tür sismik dalga arasindaki farkla açiklaniyor. Birincil dalgalar ya da P dalgalari bir depremden ilk yayilan ve merkez üssünden saniyede birkaç km hizla ilerleyen dalgalara deniliyor. USGS, bunlarin hayvanlar için daha fark edilebilir oldugunu söylüyor. P dalgalarini, zemini yuvarlanma hareketiyle sarsan daha güçlü ikincil veya S dalgalari takip ediyor.
Konuya iliskin USGS kilavuzunda "Çok az insan deprem kaynagindan en hizli ilerleyen ve daha büyük S dalgasindan önce gelen daha küçük P dalgasini fark eder. Ancak daha keskin duyulara sahip birçok hayvan, S dalgasi gelmeden saniyeler önce P dalgasini hissedebilir." deniliyor.
Almanya’da yer ala Max Planck Hayvan Davranislari Enstitüsü'nde bu konuda bir arastirmaya öncülük eden Martin Wikelski, hayvanlarin depremleri ön soklarindan önce bile hissedebilecegini belirterek, "Hayvanlarin depremlerin öncülerini gerçekten hissettiklerine dair çok iyi bir göstergemiz var ve bu sismik aktivite degil." demisti.
Wikelsi'nin 2020'de yayinlanan bir çalismasinda ise o ve meslektaslari, hayvanlarin deprem olup olmayacagini önceden tespit edebilmelerini anlayabilmek için bir çiftlikteki ineklere, köpeklere ve koyunlara elektronik etiketler takti. Aylar boyunca izlenen hayvanlarin, yakinlarda tespit edilen sekiz büyük depremin yedisinden önce, 45 dakikadan fazla bir süre boyunca alisilmadik derecede hareketli olduklari görüldü.
Romali yazar Aelian M.Ö. 373 bir deprem Antik Yunan sehri Helike'yi yerle bir etmeden önce yilanlarin, farelerin ve böceklerin kenti terk ettigini yazmisti.
2016 yilinda, ABD'nin Oklahoma eyaletini vuran depremden 15 dakika önce, kuslar o kadar büyük sayilarda uçusa geçti ki, radar teknolojisiyle binlercesi havada gözlemlenebilmisti.
Yakin zamanda deprem habercisi olarak anilan 'Kiyamet Baligi' Tayvan'da görüntülendi. Dalgiçlarin Tayvan açiklarinda kayda aldigi baligin vücudundaki delikler dikkat çekti. Kürek baliklari 2011'de Japonya'da meydana gelen büyük deprem öncesi Fukusima'da yüzeye yakin yerlere çikmisti. Kiyamet Alameti, Deprem habercisi oldugu iddia edilen 'Kiyamet Baligi' görüntüleri sosyal medyada gündem olmustu.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
12:30
İLGİLİ HABERLER
YORUM YAZ