Yüksek kolesterol çoğu zaman sessiz bir tehdittir. Fark edilmediğinde damarlarınızı tıkayabilir, kalp krizi ve felç riskini yükseltebilir. İşte kolesterol yüksekliğiyle ilgili bilinmesi gerekenler ve hemen kalp kontrolü yaptırmanız için nedenler…
Kolesterol, vücudumuzun hormon üretimi ve hücre yapısı için gereken doğal bir yağ türüdür. Ancak özellikle LDL olarak bilinen “kötü kolesterol” düzeyi yükseldiğinde damar duvarlarına yerleşir, plaklar oluşur ve kan akışı yavaşlar .
HDL yani “iyi kolesterol” bu plakları temizlemeye yardımcı olur. Dengesi bozulduğunda risk artar. Trigliserid düzeyi yüksekse, kolesterol yüksekliğiyle birleştiğinde kalp hastalığı riski ciddi şekilde yükselir .
Genetik yatkınlığı olanlar (ailevi hiperkolesterolemi gibi),
Hareketsiz yaşam sürenler,
Kilo problemi yaşayanlar,
Sigara içenler,
Dengesiz beslenen kişiler,
Kadınlarda menopoz dönemi sonrası hormon değişimi
Bu koşullarda kolesterol yükselmesi daha sık görülüyor ve kalp damar hastalığı riski artıyor .
Yüksek kolesterol genellikle belirti vermez. Ancak damar tıkanmasına bağlı bazı durumlar gelişebilir. Özellikle bacaklarda ağrı, saç dökülmesi, ufak yaralarda iyileşme gecikmesi gibi sorunlar varsa hemen kontrolden geçilmesi öneriliyor .
20 yaş üzerindeyseniz, sağlıklıysanız 4–6 yılda bir lipid panel testi yaptırmanız öneriliyor .
Kalp hastalığı, diyabet, hipertansiyon, sigara gibi risk faktörleriniz varsa test sıklığını artırmalı, doktorunuzla aralıkları konuşmalısınız.
Ailesinde erken yaşta kalp hastalığı öyküsü varsa genetik testler de gerekebilir .
Akdeniz veya DASH gibi kalp dostu diyetler uygulayarak doymuş yağ ve kolesterolü azaltın, bol lif, sebze-meyve, tam tahıllı besinler tüketin .
Haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik egzersiz (örneğin hızlı yürüyüş) yapın .
Sigara ve fazla alkol tüketimini bırakın; sigara LDL’yi artırır, HDL’yi azaltır; alkol de trigliseridi yükseltebilir .
Tek başına yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmadığında, doktorlar genellikle statin kullanımı öneriyor. Bu ilaçlar LDL seviyesini %50’ye kadar düşürebiliyor .
Yüksek riskli hastalar için statinle birlikte ezetimib gibi ek ilaçlar önerilebilir. Bu kombinasyon kalp krizi ve inme riskini önemli ölçüde azaltabiliyor .
Amerikan Kalp Derneği’nin “Life’s Essential 8” rehberi, kalp sağlığını desteklemek için şu adımları öneriyor :
Sağlıklı beslen,
Hareket et,
Uykunu düzene sok,
Sigara içme,
Kilonu koru,
Kan yağlarını, tansiyon ve kan şekerini düzenli kontrol ettir,
Stresi yönet.