Bakan Fidan'dan kritik ABD-İran uyarısı

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan katıldığı bir televizyon programında önemli açıklamalarda bulundu.

ABD ile İran'ın, Suriye ve Irak'ın bazı noktalarında kontrollü çatışmaları hakkında açıklama yapan Dışişleri Bakanı Fidan durumun iyi olmadığı bölgesel yayılmalardan kaçınmak lazım uyarısında bulundu.

"BÖLGESEL YAYILMADAN KAÇINMAK LAZIM"

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'dan ABD-İran'ın kontrollü çatışmalarına ilişkin "ABD ile İran'ın kontrollü çatışması Bölgesel yayılmadan kaçınmak lazım. Durum iyi değil. Daha büyük bir yayılmayla karşı karşıya kalabiliriz" ifadelerini kullandı.

İSVEÇ'İN NATO ÜYELİĞİ

Bakan Fidan sözlerine şöyle devam etti;

Nisan 2023'te Finlandiya'nın üyeliği tamamlandı. Bu süreçte çok yoğun şekilde toplantılar yapıldı. Ortak heyetler oluşturuldu. İsveç ve Finlandiya ile konuları müzakere ettiler. Anayasa'larına kadar birçok adımlar atıldı.

Farkındalık oluşturulması açısında önemliydi. Biz de Finlandiya'yı kabul ettik. İsveç'in üyeliğine geçtik. Terörizm bizim önemli konumuzdu. Savunma sanayi ile ilgili problemler var.

Güvenlikle ilgili çerçeveye ilişkin bir sınır çizildi. 3'lü zirve yapıldı. NATO Genel sekreteri, İsveç Başbakanı ve Cumhurbaşkanımızın katılımıyla. Terörle mücadeleye ilave olarak Türkiye'ye yönelik yaptırımların olmaması gerektiğine yönelik ve Türkiye'nin AB üyeliği konusunu bir belgeye bağladık.

Biz de çalışmalarımıza başladık. Sessiz bir diplomasi yürütüldü. Hollanda, Kanada ve bazı Avrupa ülkeleri yaptırımları kaldırdı. İsveç'le ilgili yasayı Meclis'ten geçirir geçirmez Biden kongreye mektup gönderdi.

ABD'NİN TÜRKİYE'YE F-16 SATIŞI

Kongre'nin bir takım şartları vardı. Bu yönde bir anlaşma olacağı yönde mutabakatınız oldu. Siz gönderdikten sonra 2 hafta bekleme süresi var. Önümüzdeki cumartesi bu süreç tamamlanacak.

F-35 VE S400 

F-35'le ilgili problem, bizim kendi hava savunma yeteneklerimizi geliştirmemizin bir yansıması olarak ortaya çıktı. Rusya ile S400 anlaşmasını bahane göstererek, ABD bir tavır koydu. F-35'in üretici ortaklarından biriydik.

Türkiye'nin maddi kaybı bir yana bir de kapasite kaybı da söz konusu. Zararı tanzim etme açısında yoğun çalışmalarımız var. Yunanistan ABD'nin satış listesindeydi. Yerden hava savunmanın önemi arttı.

Batı'dan almak istediğimizin sistemleri verilmemesi bizi başka arayışlara arttık. Kendi ülkemizin güvenliğini sağlama adına her türlü araç gereci alma konusunda hükümlüyüz. S400'le ilgili gerekli karar verildikten sonra ROKETSAN'ın geliştirdiği hisar sınıfı hava savunma doktrinini uygulamaya başladık. Bu Cumhurbaşkanımızın çok önceden verdiği talimattı.

ABD-İRAN ÇATIŞMALARI: ATEŞLE OYNUYORLAR

Biz Gazze savaşının başından itibaren bölgesel yayılma riskini hep dile getirmiştik. Bu bize sürpriz olarak gelmedi. Karşılıklı vurmaları kontrollü gerginlik politikasıyla devam ettiğini görüyoruz. Belli bir aşamaya geçilmemesi noktasında bir yaklaşım var. Stratejik olarak bunun yayılmasını istemiyorlar. Bu ateşle oynamaktır. Böyle bir riskle karşı karşıyayız. Bunu müntahaplarımızla görüşüyoruz. Daha büyük bir yayılmayla karşı karşıya kalabiliriz.

PUTİN'İN TÜRKİYE ZİYARETİ

Putin'in ziyareti önceden planlanmış bir ziyaretti. Daha önceden gelmesi gerekiyordu. Cumhurbaşkanımızın ziyaretleri oldu. Bu ziyaretle bazı konuları tekrar görüşme imkanı olacak. Cumhurbaşkanımız kendisiyle düzenli olarak görüşüyor. Türkiye ile Rusya arsında ciddi bir enerji anlaşması var. Akkuyu Nükleer Santrali var. Buna ilaveten güvenlik konuları var. Özellikle Suriye'yi merkez alan.

"BU KONU CANIMIZI SIKIYOR"

Türkiye'nin PKK/YPG konusunda hassasiyetleri var. İki lider öncesinde defaatle konuşulmuş konular. Verilen ve tutulmayan sözler var. Bu bizim canımızı sıkan bir konu.

O bölgede Rusya ile Türkiye arasında çatışmamazlık anlaşması var.

Bu her zaman sağlıklı işlemiyor maalesef. Rusya'nın da bizden beklentisi var bölgede. Bunlara bağlı olarak müzakereler yapılıyor. Gazze konusu var. Rusya'nın pozisyonu bize daha yakın. 

"TAHIL KORİDORU HER ZAMAN GÜNDEMİMİZDE"

Tahıl koridoru her zaman gündemimizde. BM Türkiye Rusya ve Ukrayna arasında yapılan görüşmeler var. Putin'in ziyaretinde bu konu da konuşulacak. Cumhurbaşkanımız bu konuya çok önem veriyor.

Kendimize borç bildiğimiz bir konu. Ukrayna tahılından bahsedilmesinin sebebi şu; Rusların kendi tahılını göndermesinde sorun yok. Ukrayna'nın tahılını çıkaracağı limanlar Rus kuşatmasında. Ruslar tahılının ödemesini alamıyorlar çünkü bankacılık sistemine entegre değiller. Gemilerimizi sigorta edemiyoruz diyorlar. Ukraynalılar da tahılını çıkarıyorlar fakat geminin saldırıya uğrayı uğramayacağının garantisi yok.

FİDAN'DAN KYB'YE PKK UYARISI

KYB Süleymaniye'de PKK ile işbirliği içinde. Sessiz yöntemle halletmeye çalıştık. Her seferinde söyledik. PKK ile aranıza mesafe koyun. 'Savaşın demiyoruz ama işbriliği içinde olmayın' dedik.

Bizi memnun etmeye çalışmaya çalışıyorlar gibiydiler. Ama biz baktık ki bunlar mesafe koymayacak. Havayolu taşımacılığında ciddi sınırlar getirdik. Süleymaniye Havalimanı'nın yüzde 60'ını kaybetmesi demek. Bu bizim tercihimizle ilgili bir konu değil.

Bu bizim terörle mücadelemizle ilgili bir konu. Suriye'de ise PKK ile mücadelede Fırat'ın doğusunda ve batısında farklı dinamikler var. Doğusunda ABD'liler, batısında İran ve Rusya var. Bu dengeyi gözeterek çalışmalarımızı yürütüyoruz.

"SURİYE TEK BAŞINA KARAR ALAMIYOR"

Suriye ile ilgili görüşmelerimizde handikaplarımız oluyor. Suriye tek başına karar alamıyor. Yaşamsal destek veren ortaklarıyla hareket etmesi gerekiyor. İran, Rusya ve Suriye'nin ortaklığı var. Hamlelerimizi yaparken bunları gözetiyoruz. Suriye'nin ön koşul koyarak Türkiye ile müzakere yapması çok yanlış. Bu yanlış bir usül. Biz Astana sürecini ihlal etmedik.

Suriye'de devam eden istikrar süreci var. Bunu konuşmamız lazım. Konuşmak için bile şart getiriyorsanız, siz çok fazla çözümle ilgilenmiyorsunuz demektir. Diyalog niyeti varsa bu sahada somut neticeye yansıyabilir.

İzah ettiğim ve izah etmediğim nedenlerden ötürü Suriye tek başına karar alamıyor. Görüşmelerde hep bir başka ülke oluyor. Topraklarımıza daha fazla mülteci gelmesin istiyoruz. Suriye kendi barışını sağlasın biz de olan Suriyeli kardeşlerimiz de dönsünler. Bunu bile tartışma zeminine getirmede problemleriniz var. Bizim tarafımızda bir tane aktör var.

Cumhurbaşkanımız bir vizyon çiziyor. Ne istediğimizi biliyoruz. Ama karşı taraf öyle değil. Ortada çok fazla fırsat var. Bu gerçeği görmeleri için çok çalıştık ama o zihin aynı durumu farklı algılıyor.