ZIYNETI KOCABIYIK/TÜRKIYE GAZETESI - Ilk defa 2019 yilinda Amerika Birlesik Devletleri’nde tanimlanan EVALI hastaligi (elektronik sigara kullanimina bagli gelisen akut akciger hasari) akcigerin yeni düsmani. ‘Buhar’ adi verilen yeni nesil tütün ürünlerinin solunmasina bagli olarak gelisen bu hastalik ani gelisen akciger hasarina bagli olarak solunum yetmezligi ve ölüme yol açabiliyor.
Tütün ve tütün ürünlerinin tüketiminin akciger kanserinin en önemli sebebi oldugunu söyleyen Amerikan Hastanesi Gögüs Hastaliklari Uzmani Prof. Dr. Levent Tabak, son yillarda “daha az zararli” ya da “sigarayi birakmak için geçis yöntemi olarak pazarlanan elektronik sigaralarin da akciger kanserine zemin hazirladigini bildirdi.
Elektronik sigaralarin kullanilmaya baslamasiyla insanlarin basina yeni bir dert açildigina da dikkat çeken Prof. Dr. Tabak “Elektronik sigaralar daha az zararli ve sigara birakmayi kolaylastirici olarak tanitilmaktaysa da hiçbirinin daha az zararli oldugu ve daha az akciger kanserine neden oldugu söylenemez. Tam tersine sigara içenlerde görülmeyen ama elektronik sigara içenlerde rastlanilan ve adina EVALI (E-cigarette and Vaping Use Associated Lung Injury) hastaliginda her geçen gün artan sayida vaka bildirimleri yapiliyor. Bu hastaliga ülkemizde de rastlandi” dedi.
Yakalanan kisilerde nefes darligi, ates ve titreme, öksürük, kusma, ishal, bas agrisi, bas dönmesi, hizli kalp atisi ve gögüs agrisi görüldügüne isaret eden Prof. Dr. Tabak “EVALI’nin siddeti akciger hasarina göre degisiyor. Dünya Saglik Örgütü böyle bir tabloyla gelen hastalara son üç ayda elektronik sigara kullanip kullanmadiginin sorgulanmasini, kullandiysa EVALI olabilecegini düsünerek, arastirilmasini istiyor” diye konustu.
Elektronik sigaranin daha çok gençler tarafindan tercih edildigine isaret eden Prof. Dr. Tabak “ABD’de yapilan çalismalarda hastalarin çogunun erkek ve ortalama 24 yasinda oldugu belirlenmis. ABD verileri alti hastadan birinin 18 yasin altinda, üç hastadan birinin ise 18-24 yas araliginda oldugunu gösteriyor. Bu sonuçlar gençlerin riskinin yüksek olduguna isaret ediyor. Ülkemizde de çok kolay ulasilan ve giderek tüketimi artan bu ürünler, yakin bir zamanda gögüs hastaliklarinin en önemli problemlerinden biri hâline gelebilir” dedi.
E-Sigara’nin içinde bulunan propilen glikol ve gliserol isinip buharlastiginda kanserojen maddeler açiga çikiyor. Bu iki maddenin ayrica iltihap yapici etkisi oldugu da tespit edildi. Sadece elektronik sigara çok ani ve hizli bir harabiyet meydana getiriyor. Tütün sigaralari ise bu harabiyeti daha uzun sürede yapiyor. Ancak birbirinden ayirt etmeksizin tütünün her türlüsü elbette çok zararli!
Sigaranin tüm akciger kanserlerinin yüzde 90’indan sorumlu oldugunu kaydeden Prof. Dr. Levent Tabak “Diger risk faktörleri pasif içicilik, çevresel toksik madde maruziyeti olarak (asbest, radon gazi vb), hava kirliligi, ailesel kanser sendromlari ve daha önceki kronik akciger hastaliklari sayilabilir” dedi.
Çevresel veya mesleki olarak asbeste maruz kalanlarin, özellikle sigara içiyorlarsa, akciger kanserine yakalanma riski 20 kat fazla olduguna isaret eden Prof. Dr. Tabak “Ülkemiz özelinde konusacak olursak büyük sehirlerdeki kentsel geri dönüsüm sirasinda havaya dagilan toz ve asbest bulasigi, deprem bölgesinde yikilan evlerden dagilan asbest zararli. Kisa süreli de olsa fazla miktarda asbeste maruz kalanlardan özellikle sigara kullanmaya devam edenlerde akciger kanserine yakalanma sikliginin artacagi öngörülüyor” diye konustu.
Türk Toraks Dernegi Onkoloji Çalisma Grubu’nun yaptigi açiklamada da belirtildigi üzere, dünyada her yil yaklasik 2 milyon kisiye, Türkiye’de ise her yil yaklasik 35 bin kisiye akciger kanseri teshisi konulmaktadir. Ülkemiz, erkeklerde 100 bin kiside 41,7 oraniyla dünyada akciger kanserinin en sik saptandigi ülkelerden biridir” dedi.