JET nükleer füzyon reaktörü, enerji üretiminde rekor kırdı
Birleşik Krallık'ta Oxford yakınlarındaki Joint European Torus (JET) füzyon reaktörü, atom füzyonundan bugüne kadarki en yüksek sürekli enerji seviyesini üretti. Karbon bazlı enerjiyi tarihe karıştırabilecek nitelikteki bu çalışma, nükleer füzyon teknolojisinde çığır açtı.
Nature dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, bilim insanları 21 Aralık 2021'de tarihi bir rekor kırdı. JET ‘Tokamak’ reaktörü, beş saniyelik bir füzyon darbesi sırasında 59 megajul enerji üretti. Birleşik Krallık Atom Enerjisi Kurumu (UKAEA), 1997'de kırılan rekorun iki katından fazla olduğunu açıkladı.
Engadget’te yer alan habere göre, Culham Füzyon Enerjisi Merkezi (CCFE) başkanı Ian Chapman, "Bu dönüm noktası niteliğindeki bulgular, bizi en büyük bilimsel ve mühendislik zorluklarından birinin üstesinden gelmeye büyük bir adım daha yaklaştırdı" dedi.
JET, NÜKLEER FÜZYONDA İLERLİYOR
Avrupa Birliği tarafından finanse edilen JET reaktörü, Avrupa Füzyon Programının (EUROfusion) üst seviye deney cihazı. Bir çeşit güç kaynağı olarak nitelendirilen reaktördeki sistem, Güneş'in ısı yayma sürecine benziyor.
Şu anda JET, 2025 yılında füzyon testine başlaması beklenen Fransa’da inşa edilen çok daha büyük ITER reaktörünün gelecekteki deneylerine yön veriyor. Füzyon fizikçisi Josefine Proll, bu konu hakkında şöyle diyor: "JET gerçekten tahmin edileni başardı. Aynı modelleme şimdi ITER'in işe yarayacağını gösteriyor.”
Bu rekor kıran çalışmada JET, ITER'e güç sağlayacak aynı yakıt karışımı olan döteryum (ağır su) ve trityum karışımını kullandı. Ayrıca bilim insanları, trityum atığını azaltmak için Tokamak’ın iç duvarını değiştirdi.
JET, 0,33'lük bir Q değerine ulaşarak harcanan enerjinin yaklaşık üçte birini ürettiğini gösterdi. ABD Enerji Bakanlığı'nın Ulusal Ateşleme Tesisi’nin şimdiye kadar ulaştığı en yüksek Q değeri 0,7 idi. Ancak bu rakamı yalnızca saniyenin 4 milyarda biri kadar bir süre boyunca elde ettiler.
GELECEĞİN ENERJİSİ
Bununla birlikte, 'Tokamak' isimli simit şeklindeki bir odada yapılan işlem, geleneksel nükleer santraller gibi radyoaktif atık üretmiyor. Aynı zamanda sera gazı da salmıyor. Nükleer füzyon, zararlı gazlara neden olmadan kömür, petrol veya gazdan dört milyon kat daha çok enerji üretebilir. Bu nedenle, nükleer enerjinin fosil yakıtların yerine geçmesini isteyenlerin sayısı azımsanmayacak kadar fazla.
