Ukrayna'nın Rusya’daki hava üslerine düzenlediği büyük dron saldırısında, açık kaynaklı uçuş kontrol yazılımı ArduPilot kullanıldı. Hem teknolojinin geldiği nokta hem de savaşın değişen yüzü dikkat çekiyor.
Ukrayna, geçtiğimiz pazar günü Rusya'nın derinliklerine düzenlediği ve uzun menzilli stratejik bombardıman gücünün üçte birini devre dışı bıraktığı saldırıda dikkat çeken bir yazılımı sahaya sürdü: ArduPilot. Belaya, Olenya ve Ivanovo'daki üslerde gündüz vakti yaşanan patlamalar, sadece fiziksel değil, stratejik anlamda da sarsıcıydı. "Operation Spider Web" adı verilen operasyon, yaklaşık 1,5 yıllık planlamanın ürünüydü.
Asıl çarpıcı detay ise kullanılan teknolojiydi. Açık kaynak kodlu bir yazılım olan ArduPilot, bu kadar büyük ölçekli ve karmaşık bir saldırının merkezinde yer aldı. Yani ticari amaçlarla geliştirilen, isteyen herkesin erişip düzenleyebildiği bir sistem, artık bir savaş silahı haline gelmişti.
ArduPilot'un geliştiricileri saldırı haberlerine inanmakta güçlük çekti. Kuruculardan Chris Anderson, LinkedIn'de "18 yıl önce kendi bodrumumda başlayan bu proje, şimdi savaşta kullanılıyor. Akıl almaz," yorumunu yaptı. Bir diğer kurucu Jason Short ise X'te "Hayal bile edemezdim. Ben sadece uçan robotlar yapmak istiyordum," diyerek şaşkınlığını dile getirdi.
Aslında ArduPilot'un hikâyesi oldukça masum başladı. 2007 yılında Chris Anderson'ın LEGO Mindstorms setiyle ilk denemelerini yapmasıyla doğdu. Ardından gelen yıllarda, dünya çapında gönüllülerin katkısıyla büyüyen bir yazılım topluluğuna dönüştü.
Bugün ArduPilot, sadece dronları değil; sabit kanatlı uçakları, tekneleri, kara araçlarını ve hatta denizaltıları bile kontrol edebilen güçlü bir sisteme evrildi.
Yazılımın geliştiricileri, ArduPilot'un askeri amaçlarla kullanılmasını desteklemediklerini belirtiyor. Ancak bu bir temenniden öteye geçemiyor. Çünkü yazılım tamamen açık kaynak; herkes indirip kendi amaçları için kullanabiliyor. Sahada olan ise oldukça net: Düşük maliyetli, ticari sınıf dronlar; milyonlarca dolarlık bombardıman uçaklarını etkisiz hâle getiriyor.
Üstelik Rus askeri blog yazarlarının aktardığına göre, saldırıda kullanılan sistemler Raspberry Pi benzeri küçük bilgisayarlardan oluşuyor ve Rusya'daki mobil ağlar üzerinden iletişim kuruyordu. Yani altyapı olarak da oldukça sade ve ucuz çözümlerle gerçekleştirilmiş bir operasyon söz konusu.
Saldırının bu denli etkili olmasında Rusya'nın hava üslerindeki güvenlik zaafları da büyük rol oynadı. Ukrayna'nın hedef aldığı bombardıman uçakları, yaklaşık 30 yıldır açıkta ve sırayla dizilmiş şekilde park hâlindeydi. Ne bir hangarda korunuyorlardı, ne de gizlenmişlerdi. Bu durum, Ukrayna’nın istihbarat ve saldırı planlamasını fazlasıyla kolaylaştırdı.