Yeni alınmış beyaz ayakkabı, kutusundan çıktığı ilk an sunduğu “tertemiz” hissiyle her kombini ışıldatır. Fakat kaldırımda sıçrayan çamur damlası, toplu taşımada sürtünen taban ya da gün sonunda ortaya çıkan toz şeritleri, kısa sürede bu parlak görüntüyü gölgeler. Beyaz ayakkabı nasıl temizlenir sorusu tam da bu noktada devreye girer; çünkü yanlış temizleme adımı, plastiği sarartabilir, deriyi çatlatabilir veya kumaş dokuyu tüy tüy edebilir. O yüzden mutfaktaki kabartma tozu ya da banyonun köşesinde unutulmuş diş fırçası, doğru teknikle kullanıldığında profesyonel temizleyicilerin işini tek başına üstlenebilir.
Bir çift beyaz spor ayakkabının temiz kalmasının en önemli sırrı, kirin ayakkabıya yerleşmesine izin vermeden müdahale etmekten geçer. Taze leke henüz liflerin içine nüfuz etmemiştir; kuru çamur yumuşak fırçayla kolayca ayrılırken, yağ lekesi birkaç damla bulaşık deterjanıyla çözülür. Kabanın altındaki bez torbaya atıp “nasıl olsa makine her şeyi halleder” diyorsanız, malzeme etiketini mutlaka okuyun. Sık dokumalı kumaş ve esnek taban kombinasyonu çoğu zaman 30 °C’de yıkanabilirken, deri detaylı Nike ya da Adidas modellerde çamaşır makinesi, üreticinin garanti kapsamını geçersiz kılabilir. İdeal bakım, elde temizlikle makine yıkamasının artılarını birleştiren hibrit bir yöntem.
Birinci adım, tabanla üst yüzeyi ayırarak çalışmaktır. Taban genellikle termoplastik kauçuk (TPR) veya EVA köpükten üretilir; nemle temas ettiğinde sararma eğilimi gösterir. Üst yüzey ise kanvas, deri veya örgü kumaş olabilir. Bu farklı malzemeler, aynı temizleyiciye farklı tepkiler verir. Köpüren sabunlu su, EVA tabanda lekeleri çıkarırken deriyi kurutabilir; bu yüzden malzeme bazlı temizlik solüsyonu seçmek önemlidir.
İkinci adım, fırça sertliğinin ayarlanmasıdır. Diş fırçası ince örgü kanvas gözeneklerine nüfuz ederken, midsole bölümünde sert kıllı bir bulaşık fırçası çizilmeye yol açmadan kiri söker. Üçüncü adım ise kurutma: güneş ışığında direkt kurumaya bırakılan beyaz kauçuk taban, UV etkisiyle sararır. En iyi yöntem, havlu kâğıtla nemi almak ve gölgede hava akımı sağlamak.
Kendi temizlik solüsyonunuzu hazırlamak için 1 yemek kaşığı kabartma tozu, 1 yemek kaşığı beyaz sirke ve 1 yemek kaşığı ılık suyu macun kıvamına getirin. Yumuşak diş fırçasını macuna batırıp ayakkabının üst yüzeyini dairesel hareketlerle nazikçe fırçalayın. Köpük oluşumu, karbonatla sirkenin reaksiyonundan kaynaklanır; bu köpük kiri lif yüzeyinden kaldırır. Beş dakika beklettikten sonra nemli mikrofiber bezle silin. Son durulama için çok az su kullanın; amaç, karbonat kalıntısını almaktır. Taban kenarlarındaki inatçı çizgiler için sert kıllı fırçaya birkaç damla bulaşık deterjanı damlatıp fırçalayın; sararma varsa oksijen bazlı ağartıcı toz (sodyum perkarbonat) ekleyin, 10 dakikada beyazlığı geri getirir.
•Karbonat + hidrojen peroksit macunu, diş macunu yoğunluğunda hazırlanıp kauçuk taban lekelerine uygulanabilir; kimyasal reaksiyon sayesinde oksijen köpüğü organik lekeyi parçalara ayırır.
•Bebek şampuanı, örgü kumaş yüzeylerde deterjana göre daha nazik temizlik sağlar; protein bazlı formülü, koku bırakmaz.
•Aseton yalnızca kauçuk taban üzerindeki boya lekelerinde pamuklu çubuk yardımıyla, çok kısa süreyle temas ettirilmelidir; aksi takdirde plastik parlaklığını matlaştırır.
Kanvas ve örgü yüzeyler makinede 30 °C hassas programda ağ torbasına konarak yıkanabilir. Deri detay, süet veya yapışkanlı logo bulunan modellerde makine yıkaması önerilmez. Makineye atılan ayakkabının yanına eski havlular ekleyerek tambur vurma sesini azaltabilirsiniz. Deterjan çekmecesine az miktarda sıvı deterjan koymak ve yumuşatıcı eklememek, tiril tiril beyaz kalmasına yardımcı olur.
UV ışığı ve asitli zemin lekeleri alt tabanı zamanla sarartır. EVA tabanın beyaz rengini geri getirmek için oksijenli ağartıcı tozu suyla krem kıvama getirip tabana sürün, naylon streç filmle sarıp iki saat bekletin. Ardından sert fırçayla durulayın ve gölgede kurutun. Bu yöntem, Nike Air Force gibi kalın tabanlı modellere yeni kutu görünümü kazandırır.
–Her kullanımdan sonra tabanı kuru fırçayla hızlıca süpürmek, büyük temizliğin süresini azaltır.
–Leke anında müdahale, kumaşın renk pigmentini korur; özellikle kahve ve asitli içecek lekesinde ıslak mendil kurtarıcıdır.
–Koku oluşumunu engellemek için ayakkabı içine kabartma tozu serpip gece bekletin; sabah çalkalayarak dökün.