Kaplumbağa kaç yıl yaşar sorusu, yüzlerce yılı bulan söylencelerle beslenen uzun ömür merakının merkezinde yer alır. Bilimsel gözlemler ise kaplumbağaların ortalama ömrü konusunda daha net rakamlar sunar; türüne göre 40 ile 100 yıl arasında değişen bir yaşam potansiyelinden söz edilir.
Kaplumbağaların yaşam süresi söz konusu olduğunda asıl belirleyici, türün ait olduğu ekolojik niş ve çevresel tehdit düzeyidir. Tatlı su göletlerinde yüzen kırmızı yanaklı su kaplumbağası, iyi şartlarda elli yılı aşabilirken, deniz kaplumbağası yaşam süresi yüz yılı bulabilir. Karetta karettalar kaç yıl yaşar diye sorulduğunda koruma ekipleri, GPS vericileriyle 90 yaşını aşan bireyler tespit ettiklerini bildiriyor. Bu türlerde erişkinliğe ulaşan her birey, onlarca yıl boyunca aynı yumurtlama plajına dönerek popülasyonun devamında kritik rol oynar. Öte yandan evde bakılan kaplumbağaların yanlış diyet, UVB eksikliği ve dar alan nedeniyle 10–15 yılda ölüme sürüklendiği de bir gerçek.
Vahşi doğada kaplumbağaların ortalama ömrü türler arasında geniş bir yelpazede değişir. Kara kaplumbağaları (Testudo cinsi) yıllık düzenli yağış alan Akdeniz zonlarında 60–80 yıl yaşayabilir. Kırmızı yanaklı su kaplumbağası kaç sene yaşar derseniz, akvaryum koşullarında 30–40 yıl, doğal bataklıklarda ise 45 yıl eşiğini görebildiği bilinir. Okyanus devleri olan deniz kaplumbağası yaşam süresi verileri 80–100 yıl bandına işaret eder; ancak erişkinliğe ulaşan birey sayısı düşük olduğu için bu rakamlar plaj gözlemlerine dayalı tahmini değerlerdir.
Besin içeriği, UVB ışık düzeyi ve sıcaklık dalgalanmaları kabuk mineralizasyonunu doğrudan etkiler. Yetersiz kalsiyum ve D vitamini alan ev kaplumbağalarında metabolik kemik hastalığı (MBD) genç yaşta ölüme yol açar. Deniz türlerinde plastik poşetleri denizanası sanarak yutmak, bağırsak tıkanmasına ve enfeksiyona neden olur. Sıcaklık, yumurta cinsiyetini belirlediği için iklim değişikliği populasyon dengesini bozarak uzun vadede genetik çeşitliliği daraltır. Kirlilik seviyesi düşük, besin zinciri dengeli sulak alanlar kaplumbağaların teorik ömür potansiyelini tam olarak ortaya koyabildiği ender habitatlardır.
Tatlı sularda yaşayan kırmızı yanaklılar, Yunan ve Florida sürüngen popülasyonlarında 40 yılı deviren kayıtlar bırakmıştır. Daha iri yapılı karetta karettalar kaç yıl yaşar sorusuna ise koruma ekipleri, uydu vericileriyle 90 yaşını aşan dişiler tespit ettiklerini bildirir. Yeşil deniz kaplumbağaları 100 kiloyu geçtiğinde hâlen yumurta bırakmayı sürdürerek uzun ömürlerini verimli bir üreme döngüsüyle taçlandırır. Akvaryum ortamında yaşayan su kaplumbağalarının ısı ve UVB gereksinimi tam sağlanmazsa solunum enfeksiyonu ve kabuk yumuşaması 10–15 yıl içinde ölüm getirebilir; bu da doğal potansiyelin yarısına bile ulaşamamak demektir.
Guinness verileri, Seyşeller’deki dev Aldabra kaplumbağası “Jonathan”ın 190 yaşını geçtiğini doğrular. Galapagos’un ikonik ismi “Harriet” 175 yıl yaşamış, DNA testleriyle Charles Darwin’in topladığı örneklerden biri olduğu teyit edilmiştir. Kara kaplumbağalarında 120 yılı aşan bireyler enderdir ancak Cape Town hayvanat bahçesinde 114 yaşında ölen “Tu’i Malila” bunun somut bir örneğidir. Bu rekorlarda ortak nokta, düşük stres ortamı, doğal güneş ışığı ve geniş yaşam alanıdır.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
17:30
YORUM YAZ