Yaz kış sofraya tropik tat katan muzun yolculuğu, nemli ve sıcak iklimlerde başlayan zahmetsiz gibi görünen ama titiz bakım gerektiren bir serüven. Muz nerede yetişir diye sorulduğunda dünya haritası; Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Afrika’nın ekvator kuşağını işaret eder. Ortalama 24–30 °C sıcaklık, yıl boyu düzenli yağış ve don riskinden uzak mikroklima bu dev otsu bitkinin olmazsa olmazı. Türkiye’nin muz üretim merkezi ise Antalya–Alanya hattından Mersin–Anamur’a uzanan Akdeniz kıyı şeridi.
Muzun yetişme hızı coğrafyanın sunduğu güneş ışığı süresine ve toprak verimine bağlı. Dikimden hasada kadar geçen ortalama süre, uygun iklimde sekiz ila on ay arası. Müthiş bir fotosentez makinesi olan muz ağacı, her gün yapraklarından 1–2 cm büyüyebilecek kadar enerjik metabolizmaya sahip. Ancak soğuk sarsıntısı gördüğünde bu hız dramatik biçimde düşer. Muz hangi mevsimde yetişir sorusuna pratik cevap: tropik bölgelerde yıl boyu, Akdeniz kuşağında ise yaz sonundan kış başına kadar çiçeklenip kış ortasında hasat verir. Sera altında ise kontrollü ısıtma destekli döngü sayesinde dört mevsim üretim mümkün.
Dünya lideri Hindistan yılda 31 milyon tonla ilk sırada; onu Çin, Endonezya, Brezilya ve Filipinler izler. Ekvator kuşağının nemli ovaları ve yamaçları, kök boğazı suya doygun tutar ancak kök çürümesine yol açmayacak drenajı sağlar. Türkiye’de Akdeniz Bölgesi’ndeki Tarsus Sera Ovası, Anamur–Bozyazı mikrokliması ve Gazipaşa–Alanya bandı, 2024 itibarıyla 800 000 tonluk iç pazarın %65’ini yerli üretimle karşılar hâle geldi.
Antalya’nın Gazipaşa ve Alanya ilçeleri ile Mersin’in Anamur, Bozyazı ve Erdemli ilçeleri başı çeker. Yeni yatırımlarla Adana–Yumurtalık, Hatay–Dörtyol ve kısmen Muğla–Fethiye’de örtü altı plantasyonlar denenmektedir. Bu illerde gece sıcaklığı +5 °C’nin altına düşmediği seralarda yıllık iki parti hasat hedeflenir.
1.Fide Dikimi: Dokulu (meristem) doku kültürüyle üretilen doku kültürü fidanı 25–30 cm boydayken 2,5 × 2,5 m aralıkla dikilir.
2.Toprak İsteği: pH 6–6,5 arasında, organik maddece zengin, kumlu–siltli toprak idealdir.
3.Sulama: Damlama yöntemiyle yazın günde iki kez 15 litre, kışın haftada üç kez 10 litre su verilir.
4.Gübreleme: Azot (N) ağırlıklı program; çiçeklenme öncesi potasyum artışı, bor–çinko yaprak spreyi.
5.Budama ve Sürgün Kontrolü: Ana gövde başına bir yavru bırakılır; fazla sürgünler kök besin rekabetini azaltmamak için temizlenir.
6.Hasat: Çiçeklenmeden 90–120 gün sonra parmaklar köşesini kaybedip dolgunlaştığında kesilir; demetler güneşten korunarak sarartma odasına alınır.
Hasat sonrası 13 °C’de düşük etilen ortamında sarartma 5–7 günde tamamlanır. Evde yeşil muz oda ısısında kahverengi kâğıt torbada 2–3 günde yumuşar; olgun muz buzdolabında siyahlaşsa da içi taze kalır. Soyulmuş dilimleri kararmadan saklamak için limon suyu sürüp streç filmle hava almayacak şekilde kapatın.
Cüce Cavendish gibi bodur çeşitler 50 litrelik delikli saksıda yetiştirilebilir. Torf–perlit–yanmış hayvan gübresi karışımı kök gelişimini destekler; kışın iç mekânda minimum 15 °C sağlanmalıdır. Ancak tam meyve boyuna ulaşmak sera koşulları kadar verimli olmaz.
İLGİLİ HABERLER
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
18:10
YORUM YAZ