Apple'ın az bilinen kurucu ortağı Ronald Wayne, şirketteki %10’luk hissesini şirketin kuruluşundan sadece 12 gün sonra 800 dolara sattı. Bugün o payın değeri 300 milyar dolara kadar çıkmış olabilirdi.
Bugün Apple denince akla hep Steve Jobs ve Steve Wozniak geliyor. Ama 1976’da şirket ilk adımlarını atarken, perde arkasında çok daha az bilinen üçüncü bir isim daha vardı: Ronald Wayne.
O dönem 41 yaşında olan Wayne, Atari’de çalışıyordu ve Jobs’un yakın arkadaşıydı. Wozniak’ı Apple'ı kurmaya ikna eden de yine oydu. İşlerin resmiyete dökülmesi için sözleşmeyi daktilo eden, yani kelimenin tam anlamıyla Apple’ın doğum belgesini yazan kişi. Bu emeği karşılığında şirketten %10 hisse aldı. Jobs ve Wozniak ise %45’er hisseye sahipti.
Ama bu ortaklık sadece 12 gün sürdü. Wayne, Apple’daki payını sadece 800 dolara satarak anlaşmadan çekildi. Üstelik kısa bir süre sonra, olası tüm hak taleplerinden de vazgeçmesi için Apple’dan 1.500 dolar daha aldı.
Bugün Apple’ın piyasa değeri 3 trilyon doları bulmuşken, Wayne’in o zamanki hissesi 75 milyar ile 300 milyar dolar arasında bir değere ulaşmış durumda. Tarihin en büyük maddi kayıplarından biri bu olabilir.
Bugünden bakınca karar garip görünebilir ama Wayne için bu, oldukça mantıklı bir adım gibi duruyordu. O günleri anlatırken Jobs’un Byte Shop adlı mağazaya 50-100 bilgisayarlık sipariş için 15 bin dolar borç aldığını hatırlatıyor.
Byte Shop’un ödeme yapmamakla ün saldığını belirten Wayne, “Eğer ödeme alamazsak, 15 bin doları nasıl ödeyecektik?” diye soruyor. Jobs ve Wozniak’ın hiç parası yoktu. Ama Wayne’in bir evi, arabası ve bankada parası vardı. Yani işler ters giderse alacaklıların kapısını çalacağı kişi oydu.
Wayne’in Apple’dan ayrılma sebebi sadece finansal kaygılar da değildi. Aynı zamanda bu yolculukta arka planda kalacağını düşündü. Jobs ve Wozniak neredeyse yarı yaşındaydı ve parlayan yıldızlardı. Wayne ise kendini onların gölgesinde, 20 yıl boyunca belgelerle uğraşan bir bürokrat gibi hissediyordu.
CNN’e verdiği röportajda 91 yaşındaki Wayne, “Apple’da kalsaydım, muhtemelen mezarın en zengini olacaktım,” diyerek o günlerdeki duygularını paylaştı.
Wayne zamanında verdiği karardan pişman olmadığını defalarca söyledi. Ancak yıllar sonra, maddi zorlukların yaşattığı bazı pişmanlıklar da yok değil. Bugün geçimini sosyal güvenlik maaşıyla sağlıyor, evinin bir kısmını kiraya veriyor. “Hiçbir zaman zengin olmadım ama aç da kalmadım,” diyor.