Uluslararası Çalışma Örgütü, dünyada annelerin ortalama 24,7 hafta, babaların ise sadece 2,2 hafta izin aldığını, cinsiyet eşitsizliğinin azaltılması gerektiğini vurguluyor. Türkiye'de ise bu izin anneler için bile oldukça kısıtlı bulunuyor. Peki doğum izni süresi ne kadar artacak?
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) raporuna göre, dünyada annelerin ortalama ücretli doğum izni 24,7 hafta, babaların ise sadece 2,2 hafta. Bu fark cinsiyet eşitsizliğine neden olduğu için eleştiriliyor. Türkiye ise 16 hafta olan ücretli doğum iznini 24 haftaya çıkarmaya hazırlanıyor. Şu anda anneler 16 hafta ücretli doğum izni alırken, babalar için işçilerde 5 gün, memurlarda ise 10 gün mazeret izni uygulanıyor.
ILO Çalışma Koşulları ve Eşitlik Departmanı Direktörü Sukti Dasgupta, aradaki bu uçurumun evde ve iş piyasasında cinsiyet eşitsizliğini pekiştirdiğine dikkat çekerek, kamu tarafından finanse edilen ve sosyal koruma sistemleri tarafından desteklen her iki ebeveyn için de eşit, devredilemez izin haklarının, gerçek bir değişim için kritik öneme sahip olduğunu vurguladı.
Rapora göre 121 ülke babalık izni hakkını tanırken, sadece 105 ülke “ücretli” babalık izni sağlıyor. Bu ülkelerden 37’si son on yılda babalık iznini başlattı veya süreyi uzattı. Raporda, ücretli doğum izninde cinsiyet farkının azaltılabilmesi için iş güvencesi içerecek şekilde ücretli babalık izni verilmesi, iznin iyi ücretli olması, devlet tarafından finanse edilmesi önerildi.
Türkiye’de annelere doğum öncesi ve sonrası 8’er haftadan toplam 16 hafta ücretli doğum izni veriliyor. Babalar için ücretli doğum izni yok. Sadece doğum yapan çocuklar için işçilerde 5 gün, memurlarda on gün mazeret izni kullandırılıyor. Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1,5 saat süt izni veriliyor. Kadın memurlar da analık izin süresinin bitiminden itibaren ilk altı ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda ise günde 1,5 saat süt izni kullanabiliyor. İşçi kadınlar doğumdan sonra 6 aya kadar, memur kadınlar ise 24 aya kadar ücretsiz izin kullanabiliyorlar.
Nisan ayında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında yapılan Nüfus Politikaları Kurulu toplantısında, doğum izninin artırılması için çalışma başlatıldı. Doğum izninin 8 hafta artırılarak 24 haftaya çıkartılması bekleniyor. İşçi ve memurların babalık izin sürelerinin de eşitlenmesi öngörülüyor. İşçilerde babalık izninin memurlarda olduğu gibi on güne çıkartılması bekleniyor.
Doğum izni sırasında kadın işçilere Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime esas kazançlarının 3’te 2’si oranında iş göremezlik ödeneği veriliyor. Ödeneğe baz alınan prime esas kazançta son 12 aydaki kazançların ortalaması dikkate alınıyor. Doğum izninde verilen günlük ödenek günlük brüt asgari ücretin 3’te 2’sinden az olamıyor. Asgari ücretle çalışan anneler doğum izninde, son brüt ücretlerinin yüzde 67’si oranında ücret alıyorlar.
Brüt ücreti daha yüksek olanlar ise 12 aylık ortalama kazançlar dikkate alındığı için son ayda ellerine geçen ücretlerine göre daha düşük oranda geçici iş göremezlik ödeneği alabiliyorlar. Memur kadınlar ise fiili çalışmaya bağlı ödemeler hariç diğer mali haklarını ve sosyal yardımlarını analık izni süresinde almaya devam ediyorlar.