ABD Hava Kuvvetleri'nde akıl almaz olay! Askeri uçağın 'yerde çalışan fırlatma koltuğu' ölüme neden oldu
ABD’ye ait bir askeri eğitim uçağının fırlatma koltuğu, henüz uçak kalkışa geçmeden devreye girdi. Mekanizmanın devreye girmesi sonucu ağır yaralanan pilot, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı.
ABD Hava Kuvvetleri’ne ait bir T-6A Texan II Eğitim Uçağı, talihsiz bir kazaya karıştı. Uçak yerdeyken aktive olan fırlatma koltuğu, pilotun hayatını kaybetmesine neden oldu. Olay, 13 Mayıs 2024 tarihinde Teksas’taki Sheppard Hava Kuvvetleri Üssü’nde yaşandı.
ABD HAVA KUVVETLERİ'NDE AKIL ALMAZ OLAY!
80’inci Uçuş Eğitim Kanadı’na ait T-6A Texan II tipi eğitim uçağının fırlatma koltuğu, henüz belirlenemeyen bir sebepten ötürü uçak yerdeyken aktive oldu. Uçağın pilotu, yerde aktive olan fırlatma koltuğunun kanopiyi ve pilot koltuğunu fırlatması sonucu ağır bir şekilde yaralandı. Pilot, bu yaralara bağlı olarak 14 mayıs günü hayatını kaybetti. Yaşanan kaza sonrasında, bu hatanın neden gerçekleştiğini ortaya çıkarmak için geniş kapsamlı araştırma ve soruşturma başlatıldı.
80. Uçuş Eğitim Kanadı, dünyanın tek uluslararası yönetilen ve insanlı uçuş eğitim programı olan Euro-NATO Joint Jet Pilot Training (ENJJPT) programının Hava Eğitim ve Öğretim Komutanlığı (AETC) bölümünün önemli bir bileşenidir. Türkiye de 80. Uçuş Eğitim Kanadı’na yabancı değil. Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, İtalya ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 14 NATO üyesi ülkeden katılımcıların yer aldığı eğitim programı, NATO müttefikleri arasında pilot eğitimini standartlaştırmayı ve üye ülkeler arasında birlikte çalışabilirliği ve iş birliğini teşvik etmeyi amaçlayan bir eğitim programıdır.
UÇAKLARDA FIRLATMA KOLTUĞU NEDİR?
Eğitim pilotunun ölümüyle sonuçlanan bu kaza sonrasında, fırlatma koltuğunun ne işe yaradığı, nasıl çalıştığı merak konusu oldu.
Fırlatma koltuğu, genellikle savaş uçaklarında acil durumlarda pilot veya mürettebatı kurtarabilmek için tasarlanmış bir sistemdir. Çoğu tasarımda pilotun oturduğu koltuk pilotla beraber patlayıcı veya roket motoru yardımıyla uçağın dışına fırlatılır. Uçaktan ayrılan koltuk bir paraşüt açarak pilotun güvenle yere inmesini sağlar.
Paraşüt tasarımcısı Everard Calthrop 1916 yılında sıkıştırılmış havayla, fırlatılma prensibiyle çalışan bir koltuğun tasarımının patentini aldı. Modern fırlatma koltuğu tasarımının ilk adımı ise Romanyalı mucit Anastase Dragomir tarafından atılmıştır.
Bir uçak veya araçtan ayrılabilen paraşütlü bölümü içeren tasarım ilk kez 25 Ağustos 1929 tarihinde Paris Only Havaalanında test edilmiş ve başarılı olmuştur. Fırlatma koltuğu tasarımı II. Dünya Savaşı sırasında oldukça geliştirilmiştir. Bundan önce kontrol edilemez hale gelmiş bir uçaktan kaçmanın tek yolu uçaktan atlamaktı ancak, pilotun üzerindeki G-Kuvveti ve hava akımı gibi olumsuz koşullar yüzünden çoğunlukla başarısızlıkla sonuçlanıyordu. 1940 yılında Heinkel He 280 jet savaş uçağı modelinde fırlatma koltuğu denendi.
Fırlatma koltuğunun amacı, pilotun kaza sırasında ve sonrasında hayatta kalabilmesidir. Fırlatma koltuğunu devreye sokan bir pilot 12 ila 14 arasındaki bir değer g-kuvvetine maruz kalır. Fırlatma koltuğundaki ani ve şiddetli ivmelenme iskelet yapısında kalıcı hasarlar bırakabilmekte, pilotların uçuş kariyerini sona erdirecek derecede sakatlanmalara yol açabilmektedir. Fırlatma koltuk tasarımı konusunda önde gelen ülkelerden ABD, Rusya ve İngiltere’nin farklı tipte ürettikleri modelleri tüm dünyada kullanılmaktadır.
