Her çalışanın her yıl yararlanabileceği ücretli izin hakkı bulunuyor. İzin süresi çalışanın kıdemine göre belirlenirken, izne çıkış tarihi sanılanın aksine işverenin onayıyla netleşiyor. İşte tatile çıkmadan önce mutlaka bilinmesi gereken önemli detaylar...
Yaz aylarının gelmesi ve okulların tatil olmasıyla birlikte milyonlarca çalışan yıllık izin planlarını yapmaya başladı. Ancak yıllık ücretli izin, sadece keyfe keder bir mola değil; belirli kurallara ve yasal düzenlemelere tabi bir hak olarak karşımıza çıkıyor. Peki kim, kaç gün izin kullanabilir? İzin tarihine kim karar verir? Gazeteci Faruk Erdem, merak edilen tüm soruların cevabını verdi...
Yıllık izin hakkı için öncelikle çalışanın aynı işyerinde en az bir yılını doldurmuş olması gerekiyor. Bu sürenin hesabına deneme süresi de dahil. İzin süreleri ise çalışanın kıdemine göre değişiyor:
Ayrıca 50 yaş üstü ve 18 yaş altındaki çalışanların yıllık izin süreleri 20 günden az olamıyor. Yer altında çalışanlar içinse izin süresi 4 gün artırılarak uygulanıyor.
İzin süresine denk gelen ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri, izin süresinden sayılmıyor. Yani bu günler ekstradan düşülmüyor.
Çalışanların sıkça yanıldığı bir nokta da burası. Yıllık iznin ne zaman kullanılacağına işveren karar verir. Elbette çalışanların talebi dikkate alınabilir, ancak nihai takdir hakkı işverene aittir. İşveren, işin niteliği ve yoğunluk durumuna göre izin dönemlerini belirleyebilir.
Henüz 1 yılını doldurmayan çalışanlar yıllık izne hak kazanamaz. Ancak işveren isterse avans izin kullandırabilir. Bu durumda çalışanın ileride hak edeceği izin süresinden düşülür.
Part-time çalışanlar da yıllık izin hakkından yararlanır. 1 yıllık kıdem süresi, işe başlama tarihinden itibaren geçen takvim süresi esas alınarak hesaplanır. Çalışılmayan günler de bu hesaba katılır.
Hayır. Çalışan, “ben izne çıkmayayım, parasını alayım” diyemez. Yıllık izin yalnızca işten ayrılırken kullanılmamışsa, ücreti ödenerek telafi edilir. Bu ödeme, son brüt ücret üzerinden hesaplanır ve yasal kesintilere tabidir.
Yıllık izin, çalışan isterse bölünerek kullanılabilir. Ancak ilk bölümü 10 günden az olmamak koşuluyla... Kalan günler istenirse 1’er gün şeklinde de alınabilir.
Özel sektör çalışanlarında kullanılmayan izinler yanmaz. Hak kaybı yaşanmaz; bir sonraki yıllarda kullanılabilir veya işten çıkışta parasal karşılığı ödenir.
· 1-10 yıl arası hizmeti olanlar: 20 gün
· 10 yılı aşanlar: 30 gün
Memurlarda izinler amirin onayıyla toptan ya da parça parça kullanılabilir. Ancak sadece cari yıl ve bir önceki yıl izinleri birleştirilebilir. Daha eski yıllardan kalan izinler düşer.
Öğretmenler, yaz ve yarıyıl tatillerinde zaten izinli sayıldıkları için ayrıca yıllık izin kullanmazlar.
Gazeteciler için yıllık izin süresi farklı hesaplanıyor. En az 1 yıl çalışan bir gazeteci 4 hafta, meslekte 10 yılı aşanlar ise 6 hafta ücretli izne hak kazanıyor. Bu süre mesleki kıdem esas alınarak belirleniyor.
Yıllık izinlerini memleket dışında geçirecek çalışanlara 4 güne kadar yol izni verilebiliyor. Ancak bu süre, yıllık izne eklenmez ve ücretsiz olarak sayılır.