Çinli bilim insanları, nükleer füzyon teknolojilerinde çığır açabilecek taşınabilir bir nötron kaynağı geliştirdi. Lityum ve hidrojenle çalışan bu sistem, sadece 10 watt’lık enerjiyle saniyede 10 milyar nötron üretebiliyor. Üstelik cihazın boyutu bir yangın tüpünü geçmiyor.
Proje, Çin’in kuzeybatısında yer alan savunma teknolojileri merkezlerinden Xi’an Modern Kontrol Teknolojileri Araştırma Enstitüsü tarafından yürütüldü. Cihazla ilgili bulgular, 11 Haziran’da hakemli bilimsel dergi High Power Laser and Particle Beams’te yayımlandı. Sistemin geliştirilmesinde, Çin’in en büyük savunma sanayi şirketlerinden Norinco'nun iştiraki North Development Investment da yer aldı.
Bu yeni nötron kaynağı, nötronları yönlendirilmiş ve yoğun bir hüzme halinde fırlatıyor. Her biri yaklaşık 3 milyon elektron volt enerji taşıyan bu nötronlar, enerjileriyle atom bombasında salınan nötronlara benzer güçte.
Yani sistemin uygulama alanı sadece askeri değil. Nötronlar, katı cisimlerin iç yapısını delip geçebildiği için patlayıcıların tespitinden kanserli tümörlerin hedeflenmesine, virüs yapılarının incelenmesinden sanayideki mikroskobik çatlakların tespitine kadar birçok alanda kullanılabiliyor.
Klasik nükleer füzyon sistemleri genellikle devasa hızlandırıcılar veya manyetik kafesler gerektiriyor. Ancak Çinli araştırmacıların geliştirdiği bu cihazda, sadece sıradan hidrojen ve lityum kullanılıyor. Döteryum gibi pahalı izotoplara ihtiyaç duyulmuyor. Sistem, piezoelektrik seramikler yardımıyla üretilen mekanik darbe sayesinde çalışıyor. Bu enerji, çay bardağı büyüklüğünde bir reaktörde elektromanyetik alan oluşturuyor. Protonlar bu alan içinde hızlandırılıp lityum katoda çarptığında ise füzyon tepkimesi başlıyor. En dikkat çekici yeniliklerden biri de “polarize rezonans” yöntemi. Bu teknik, füzyonun gerçekleşme olasılığını geleneksel sistemlere göre bir milyon kat artırıyor.
Araştırmacılar cihazın doğrudan silah olarak kullanılmadığını, askeri terimlerden bilinçli olarak kaçındıklarını belirtiyor. Ancak sistemin taşınabilirliği, düşük enerji ihtiyacı ve güçlü nötron üretimi sayesinde “geleceğin yönlendirilmiş nötron silahları” için uygun zemin sunduğu yorumları yapılıyor. Hatırlatmak gerekirse, Soğuk Savaş yıllarında geliştirilen nötron bombaları, insanları etkisiz hale getirip yapıları korumayı hedefliyordu. Çin’in bu yeni cihazı, benzer fiziksel prensiplere dayanıyor ancak şu an için yalnızca bilimsel ve teknolojik amaçlarla tanımlanıyor.