Nadir toprak elementi nedir neden önemli? Cumhurbaşkanı Erdoğan 694 milyon ton nadir element bulunduğunu açıkladı

Eskişehir Beylikova maden alanı, barındırdığı devasa nadir toprak elementi rezerviyle sosyal medyada gündem haline geldi.

Kabine Toplantısı’nın ardından açıklama yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Enerji Bakanlığı verilerine göre bölgede 694 milyon tonluk nadir toprak elementi olduğunu belirtti.

Bu oran, Beylikova maden sahasını Çin’in ardından dünyanın en büyük ikinci nadir element rezervi konumuna taşıyor.

ESKİŞEHİR’DE NE KEŞFEDİLDİ?

Türkiye’de keşfedilen nadir toprak elementleri; enerji, savunma ve ileri teknoloji sektörlerinde kullanımıyla ülkenin küresel rekabet gücünü artırırken, uzmanlara göre Eskişehir maden bölgesi geleceğin en kritik yatırım alanlarından biri olarak ön plana çıkıyor.

Stratejik değeri yüksek bu nadir toprak elementleri; enerji, savunma, uzay teknolojileri ve elektronik sanayi gibi önemli sektörlerde değerlendiriliyor.

Bu yönüyle Türkiye'de bulunan nadir toprak elementleri, ülke ekonomisi açısından yeni bir dönemin kapısını aralıyor.

Türkiye, Eskişehir maden sahasında çıkarılacak nadir element rezervleri dahil olmak üzere kritik minerallerin işlenmesi hususunda Çin ile ortak çalışmalar yürütüyor.

İki ülke, Ekim 2024’te Doğal Kaynaklar ve Madencilik Alanlarında İş Birliğine Dair Mutabakat Zaptı imzalayarak bu alandaki stratejik ortaklığı resmileştirdi.

Eskişehir Beylikova maden sahasında bulunan nadir toprak elementi rezervi, ilk kez 2022 senesinde resmi olarak duyuruldu.

Ancak sahanın geçmişi 1950’li yıllara kadar uzanıyor.

2010’lu yıllarda yürütülen sondaj faaliyetleri sonucunda 694 milyon tonluk nadir element rezervi tespit edildi.

Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) tarafından 2023’te Eti Maden İşletmeleri’ne, bölgede cevher hazırlama, zenginleştirme ve depolama tesisleri kurma izni verildi.

NDK’nın açıklamasına göre, cevher açık ocak yöntemiyle çıkarılacak ve ardından hidrometalürji süreçleriyle nadir toprak elementleri, barit, florit ve toryum elde edilecek.

Ayrıca bazı elementlerin radyoaktif özellik taşıdığı vurgulanırken, güvenlik önlemlerinin titizlikle uygulanacağı ifade edildi.

Rezervin duyurulmasının ardından 18 Nisan 2023’te Eskişehir’de bir pilot tesis kuruldu.

NADİR TOPRAK ELEMENTİ NEDİR VE NEDEN ÖNEMLİ?

Nadir toprak elementi, benzer kimyasal niteliklere sahip ve modern teknolojide yoğun olarak kullanılan 17 element grubunu tanımlar.

Bu nadir elementler arasında

• Skandiyum (Sc),
• İtriyum (Y),
• Lantan (La),
• Seryum (Ce),
• Neodimyum (Nd),
• Praseodim (Pr) gibi maddeler bulunur.

Bu elementler; akıllı telefon, bilgisayar, elektrikli araç motoru, radar, füze sistemleri, tıbbi cihazlar ve yenilenebilir enerji teknolojilerinde kullanılır.

Yani nadir toprak elementlerinin kullanım alanları hem sivil hem de askeri sanayinin merkezini oluşturur.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu’nun 2025 raporuna göre, dünya rezerv sıralamasında ilk 5 ülke

• Çin,
• Türkiye,
• Brezilya,
• Hindistan ve
• Avustralya’dır.

Dünyadaki nadir toprak elementleri üretiminin yaklaşık yüzde 70’i, işleme süreçlerinin ise yüzde 90’ı Çin’de gerçekleştirilmektedir.

Eskişehir maden sahası, yalnızca Türkiye’nin değil dünyanın da en değerli nadir toprak elementi rezervlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Bu devasa yatırım, ülkeye hem ekonomik hem de teknolojik anlamda büyük katkı sağlayabilir.

Nadir toprak elementleri Türkiye için enerji bağımsızlığına giden yolda kritik bir dönüm noktasıdır.

İLGİLİ HABERLER

Son dakika | Kabine Toplantısı sona erdi! Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan 'nükleer enerji' mesajı