Çin, endüstriyel atık ısının değerlendirilmesi konusunda çok iddialı bir adım attı. Ülke, çelik üretiminde ortaya çıkan yüksek sıcaklıktaki ısıyı kullanarak çalışan dünyanın ilk ticari süperkritik karbondioksit (CO₂) güç jeneratörünü ulusal elektrik şebekesine bağladı.
Sistemin geliştirme sürecini üstlenen China National Nuclear Corporation (CNNC), tesisin Guizhou bölgesindeki bir çelik fabrikasında devreye girdiğini açıkladı. Bu yeni teknoloji, klasik buhar çevrimlerinin aksine ısıyı elektriğe dönüştürmek için su yerine CO₂ kullanmasıyla dikkat çekiyor.
Tesisin sinterleme hattında ortaya çıkan ve 700°C’yi aşan atık ısı, iki ayrı 15 megavatlık süperkritik CO₂ ünitesine yönlendiriliyor. Bu iki birim, mevcut buhar çevrimlerine göre çok daha yüksek verim sunuyor.
Bugün ağır sanayide kullanılan buhar sistemlerinde verim çoğunlukla yüzde 40 seviyesinde kalırken, Çin’in yeni jeneratöründe bu oran yüzde 50’nin üzerine çıkıyor. Yani aynı ısıdan daha fazla elektrik elde ediliyor; açıkçası bu da enerji maliyetlerinde ciddi bir fark yapabilecek bir gelişme.
Sistemin kalbinde, karbondioksitin kritik sıcaklık ve basıncın üzerine çıkarılmasıyla oluşan süperkritik akışkan bulunuyor. Bu akışkan, hem gaz hem sıvı özelliklerini bir arada taşıdığı için daha yoğun hâle geliyor ve enerjiyi çok daha hızlı taşıyabiliyor.
Bu sayede türbinler çok daha küçük, kompakt ve verimli bir yapıya kavuşuyor. Teknolojinin sadece ağır sanayide değil, gelecekte mobil nükleer reaktörlerden uzay sistemlerine, kompakt güneş enerjisi santrallerine kadar geniş bir alanda kullanılabileceği ifade ediliyor.
Bu ilerleme, nükleer enerji tarafında da önemli bir eşik anlamına geliyor. CNNC’nin geliştirdiği 15 MW’lık bu prototip, ölçek büyütüldüğünde nükleer santrallerdeki geleneksel buhar türbinlerinin yerini alabilir.
Aslında Çin bu teknolojiyi on yılı aşkın süredir geliştiriyor. Benzer çalışmalar ABD’de de yürütülüyor. Texas’taki STEP (Supercritical Transformational Electric Power) projesi kapsamında 10 MW’lık bir süperkritik CO₂ sistemi 2023’te tamamlandı. Tesis, 2024’teki ilk testlerde 500°C’de tam devrine ulaşıp 4 MW elektrik üretti. Nihai hedef ise sıcaklığı 715°C’ye çıkararak tam 10 MW üretime ulaşmak.
Google Play
App Store