Güneş sistemimizden geçen yıldızlararası bir cisim, Güneş'in etrafında döndükten sonra önümüzdeki birkaç ay içinde tekrar kozmik derinliklere doğru kaybolacak. 3I/ATLAS adlı kuyruklu yıldız, şimdiye kadar gözlemlenen yalnızca üçüncü yıldızlararası cisim olma özelliğini taşıyor.
New Scientist'in haberine göre, astronomlar, nesne Güneş Sistemi'nden geçerken görüntülerini yakalayabilecek, ancak daha yakından inceleyebilmek için durdurmak ya da yakalamak mümkün mü?
Dünyanın dört bir yanındaki bilim insanları, cismi incelemek için çeşitli seçenekleri değerlendiriyor. Bunlar arasında NASA ve Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) halihazırda uzayda bulunan görevlerini yeniden yönlendirme ve rafa kaldırılmış uzay aracı projelerini aceleyle fırlatma gibi öneriler var.
Ancak saniyede 60 kilometre hızla hareket eden kuyruklu yıldızı yakalamak ve incelemek için çok kısa bir sürede hazırlık yapmanın oldukça zor olduğu değerlendiriliyor.
Harvard Üniversitesi'nden Avi Loeb, nesneyle ilgili dikkat çeken bir öneride bulundu. Loeb daha önce Oumuamua adlı başka bir yıldızlararası cismin uzaylılara ait olabileceğini öne sürmüştü ve benzer iddiaları 3I/ATLAS için de dile getiriyor.
Loeb ve meslektaşları, henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş bir makalede, NASA'nın Juno uzay aracının yörüngesinden çıkarılarak 3I/ATLAS ile 14 Mart'ta buluşturulabileceğini önerdi.
Ancak bu fikir bazı sorunlar içeriyor. İngiltere'deki Kent Üniversitesi'nden Mark Burchell, Juno'nun artık yaşlandığını belirtiyor. 2011'de fırlatılan Juno'nun görevi aslında 2021'de Jupiter'e çakılarak sona erecekti. Ancak bu tarih 2025 Eylül ayına ertelendi. Uzay aracı bu yıl iki teknik arıza yaşadı, ancak mühendisler tarafından düzeltildi.
Burchell şunları söylüyor:
"Mevcut yörüngesi Jüpiter'i yakından gözlemlemesine olanak tanıyor ve 2023 ve 2024'te Io (Jüpiter'in uydusu) ziyaretleri sırasında yüksek radyasyona maruz kaldı. Bu yüzden şu an bazı performans sorunları yaşaması sürpriz değil. Yeniden görevlendirilebilir mi? Teorik olarak evet, eğer gerçekleştirilebilirse ve cihazlar çalışır durumdaysa, ilginç veriler elde edilebilir."
Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nden Jason Wright da X platformunda yaptığı paylaşımda bu fikre şüpheyle yaklaşıyor ve Juno'nun yakıtının azaldığını ve motor sorunları yaşadığını belirtiyor.
Uzayda halihazırda bulunan bir diğer aday da ESA'nın Jüpiter'in buzlu uydularını incelemek için gönderdiği JUICE (Jupiter Icy Moons Explorer) adlı uzay aracı.
ESA'dan Luca Conversi, bu olasılığı değerlendirdiklerini ve teknik uygulanabilirlik konusunda çalışmalar yaptıklarını belirterek, "Bu değerli fırsatın farkındayız ve şu anda teknik uygulanabilirliği araştırıyoruz. Şimdilik daha fazla bilgi veremem" dedi.
Ancak JUICE Dünya'ya kıyasla daha yakından gözlem yapabilecek olsa da, yönünü 3I/ATLAS'a çevirmesi mümkün olmayabilir. Conversi, "Bir uzay aracının rotasını değiştirmek kolay değil ve astrodinamikler bilim kurgu filmlerindekinden çok daha karmaşıktır" ifadesini kullandı.
Michigan State Üniversitesi'nden Atsuhiro Yaginuma ve ekibi tarafından yapılan bir çalışmaya göre, Mars çevresinde dönen ve görev sürelerinin sonuna yaklaşan Mars Reconnaissance Orbiter ve Mars Odyssey gibi bazı uzay araçları da 3I/ATLAS'a yakın geçiş yapma şansına sahip olabilir. Avantajıları, kuyruklu yıldızın Mars'a Dünya'dan çok daha yakın geçecek olması.
Ancak her iki aracın da böyle bir yolculuk için yeterli yakıtlarının olup olmadığı henüz belli değil.