Kadirşinas ne demek, ne anlama gelir? Kadirşinas eş anlamlısı nedir ve neyi ifade eder?

İnsanların bir arada yaşamasını kolaylaştıran, ilişkileri güçlendiren birtakım değerler vardır: vefa, saygı, minnettarlık, teşekkür etme, takdir duygusu vb. “Kadirşinas” sözcüğü, tam olarak bu değerler çerçevesinde yer alır. İyilik gördüğümüz veya destek aldığımız kişiye karşı duyduğumuz bağlılık, minnet ve hakkını teslim etme duygusunu kapsar. Bu kelime, Osmanlı Türkçesinde kıymet bilmek anlamına gelen “kadrini bilmek” / “kadrini tanımak” fikrine dayandığından, kadirşinas neyi ifade eder sorusuna cevap olarak “kıymetini bilme ve takdir etme” yaklaşımı sunulur.

Bir kişi “kadirşinas” olarak tanımlandığında, o kişinin karşısındakine duyduğu iyiliği ve emeği görmezden gelmeyip her fırsatta teşekkür, saygı ya da karşı iyilik ile yanıtladığı akla gelir. Dolayısıyla “kadirşinas” olmak, hem insani hem de toplumsal değerler açısından olumlu bir nitelik sayılır.

KADİRŞİNAS NEDİR, NE DEMEK?

“Kadirşinas” kelimesi, Arapça “kadr” (değer, kıymet) kökünden türeyen ve Farsça “-şinas” (tanıyan, bilen) ekiyle birleşen bir ifadedir. Anlam olarak “değer bilen, hakkı teslim eden, kendisine yapılan iyilikleri unutmayıp takdir eden” kişi veya tutum manasını taşır. Günümüzde “kıymetbilmezlik” ne kadar olumsuz bir sıfat ise “kadirşinaslık” da o kadar övgüye layık bir vasıf olarak kabul edilir. İnsan ilişkilerinde minnettarlık, kadirşinas tavrın temelini oluşturur ve bu tavır toplum içindeki saygı, vefa, dayanışma duygularını besler.

KADİRŞİNAS EŞ ANLAMLISI

“Kadirşinas” kelimesine denk düşen yakın anlamlı ifadeler arasında “vefalı, minnettar, kıymetbilir, takdir eden” gibi sözcükler sayılabilir. “Vefalı” ve “minnettar” daha çok duygusal boyuttaki bağlılık ve teşekkür hissini öne çıkarırken, “kıymetbilir” veya “takdir edici” daha çok o emeğin farkında olmayı, onu yüceltmeyi vurgular. Tüm bu sözcükler, “kadirşinas”ın özünde var olan “emeğe ve iyiliğe karşı kıymet bilme” yaklaşımının yansımalarıdır.

KADİRŞİNAS NEYİ İFADE EDER?

Kadirşinaslık, karşılıklı ilişkilere derinlik kazandıran, yapılan iyilik veya gösterilen emeğin boşa gitmediğini ifade eden bir tutumdur. Örneğin, size küçük bir yardımda bulunan bir arkadaşınıza teşekkür etmeyi unutmamak, onun emeğini takdir etmek “kadirşinaslık” göstergesidir. Benzer şekilde, uzun yıllar size destek olan bir öğretmene, ustaya, veliye veya iş arkadaşına yeri geldiğinde minnettarlığınızı belirtmek de kadirşinas davranışlar arasında yer alır. Toplumsal açıdan baktığımızda, “kadirşinas” olmak, bir yandan dünü unutmamak ve geçmişteki destekleri değerini bilmek; öte yandan geleceğe dair olumlu, paylaşıma dayalı ilişkiler kurmakla ilgilidir. Bu yüzden aile içinde, arkadaş çevresinde veya iş hayatında kadirşinas davranışlar, insani sıcaklığı artırır ve dayanışmayı güçlendirir.