Dünya gezegenine dair gizemler bir bir çözülmeye devam ediyor. Yerkürenin ‘en’leri ilişkin yapılan son çalışmalarda ise “Dünyanın en soğuk noktası” keşfedildi. Doğu Antarktika Platosu’nda yapılan uydu ölçümlerinde sıcaklıkların zaman zaman eksi 98’e kadar düştüğü görüldü. Üstelik bölgeyi saran atmosferik girdapların da hissedilen soğuğu daha da keskinleştirdiği kaydedildi.
Bilim insanlarının yaptığı çalışmalar neticesinde Dünya’nın kaydedilmiş en düşük sıcaklıklarının Doğu Antarktika Platosu’nda tespit edildiği kaydedildi. Deniz seviyesinden yaklaşık 3.800-4050 metre yükseklikte olan bölgede rekor seviyelere kadar düşüyor.
Dünyanın en düşük sıcaklığına dair veriler ilk olarak 1983 yılında Vostok İstasyonu’nda ölçülmüştü. Ancak teknolojinin gelişmesi ile daha detaylı araştırma imkanları doğunca bu rekor bir süre sonra egale edildi. Uydu analizlerinin kullanıldığı çalışmada Colorado Üniversitesi Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi’nin 2004–2016 yılları arasını kapsayan verilerine bakıldı. Buna göre bazı bölgelerde kutup gecelerinde sıcaklıkların eksi 98 dereceye kadar düştüğü görüldü. Bu sıcaklık değeri ise bilim dünyasında Dünya üzerinde tespit edilmiş en ekstrem doğal soğuklar olarak kabul gördü.
En düşük sıcaklıklar Antarktika buz tabakasının en izole ve en yüksek noktalarında görüldüğü dikkat çekerken bilim insanları bu soğukluğun sebebine ilişkin de açıklamalarda bulunuyor. Buna göre bu olağanüstü soğuklukların kaynağında bölgeyi saran kutup girdabı yatıyor. Gözle görülmesi mümkün olmayan bu girdap bir bariyer görevi üstlenerek, soğuk havanın bölgeden çıkıp gitmesini engelliyor.
Doğada kendiliğinden oluşan eksi 98 derecedeki soğukluk olağan sınırları zorlasa da bilim insanları laboratuvarlarda fiziksel sınırları biraz daha zorluyor. Bilim dünyasında mutlak sıfır olarak kabul edilen eksi 273,15 dereceye ulaşmayı henüz kimse başaramadı ama her çalışmada bir adım daha ileri gidilerek sınıra yaklaşılıyor.
Bu kapsamda yapılan çalışmalarda Alman araştırmacılar 2021 yılında rubidyum atomlarını kullanarak sıcaklığı 38 pikokelvin seviyesine kadar düşürebildi. 100 bin atom ve 110 metrelik kulenin kullanıldığı deneyde atomlar manyetik bırakılarak genişletildi. İşlem sırasına atomlar neredeyse tamamen hareketsiz hale getirilirken Bose-Einstein yoğuşması ismi verilen olağan dışı kuantum durumuna ulaşıldı.
Elbette bu sıcaklıklar ya da bir başka deyişle soğukluklar insanlar tarafından hissedilebilecek ya da insanın yaşayabileceği seviyeler değil. Ancak maddeyi bu seviyelerde klasik fizikten çıkarak kuantum dünyasına kurallarına adapte olacak kadar sıra dışı. Bu deneylerle evrenin temel yapı taşlarından olan maddeye dair daha geniş bir pencere aralanıyor.
Google Play
App Store