Sosyal Güvenlik Kurumu’nun iş kazası, meslek hastalığı, vazife malullüğü ve ölüm aylıklarına ilişkin yaptığı ödemelerde, beş yıl içinde talep edilmeyen tutarlar zaman aşımına uğruyor. Bazı durumlarda ise, belirli süre içinde başvuru yapılmazsa hak tamamen kaybediliyor. Gazeteci Ahmet Kıvanç, SGK ödemelerinde geçerli olan zaman aşımı ve hak düşürücü sürelerin ayrıntılarını kaleme aldı.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılan gelir, aylık ve çeşitli ödemelerde belirli zaman aşımı ve hak düşürücü süreler geçerli oluyor. Sigortalıların ve hak sahiplerinin bu süreleri kaçırmaları durumunda, bazı ödemeler tamamen ya da kısmen kaybedilebiliyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, SGK'dan alınan gelir ve aylıklarda uygulanan zaman aşımı ve hak düşürücü süreleri yazdı.
4/1-a (SSK), 4/1-b (BAĞ-KUR) ve 4/1-c (kamu görevlisi) kapsamında, 2008 Ekim ayı itibarıyla ilk kez sigortalı olan kişilerin hak ettikleri gelir ve aylıklar için, bu hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde talepte bulunmaları gerekiyor. Bu süre içinde talep edilmeyen kısım zaman aşımına uğruyor. Ödemeler, başvuru tarihinden geriye dönük beş yılı kapsayacak şekilde yapılıyor. Ancak, başvuru süresinin kaçırılması ağır hastalık, kısıtlılık gibi haklı nedenlere dayanıyorsa ve bu durum belgelenebilirse, zaman aşımı hükmü uygulanmıyor.
2008 öncesinde kazanılmış ve bağlanmış emekli aylıkları için, beş yıl içinde ödeme alınmamışsa, sadece son beş yıla ait tutarlar ödeniyor. Ancak 2008 sonrasında kazanılmış ve bağlanmış aylıklar için zaman aşımı uygulanmıyor. Bu durumda, aylık hiç tahsil edilmemiş olsa bile, tamamı geriye dönük olarak ödenebiliyor.
Öte yandan, bağlanmış emekli aylığını 12 ay boyunca hiç almayanların ödemeleri durduruluyor. Ancak bu, aylığın tamamen kesildiği anlamına gelmiyor. SGK, kişinin yaşayıp yaşamadığını ve aylık alma koşullarının devam edip etmediğini araştırdıktan sonra ödemelere devam ediyor.
2008 Ekim ayı ve sonrasında ilk defa kamu görevlisi olarak çalışmaya başlayanlara bağlanan vazife malullüğü ve ölüm aylıkları da beş yıllık zaman aşımına tabi. Bu aylıklar, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde istenmediği takdirde, sadece başvurudan önceki beş yıla ait ödemeler yapılabiliyor.
Vefat eden bir sigortalının geçmişte eksik veya hiç almamış olduğu aylık ve gelirlerin mirasçılar tarafından talep edilebilmesi için, ölüm tarihinden itibaren iki yıl içinde başvuru yapılması gerekiyor. Bu sürenin aşılması halinde, mirasçılar ödeme alma hakkını kaybediyor.
SGK’nın sunduğu geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası), evlenme ödeneği (çeyiz yardımı) ve cenaze yardımları gibi tek seferlik ödemelerde de beş yıllık hak düşürücü süre geçerli. Bu ödemeler için beş yıl içinde başvurulmazsa hak tamamen ortadan kalkıyor.
Örneğin, yetim aylığı alan kız çocuklarına evlilik halinde verilen 24 aylık tutarındaki evlenme ödeneği, nikah tarihinden itibaren beş yıl içinde talep edilmezse ödenmiyor. Benzer şekilde, ölüm toptan ödemeleri de ölüm tarihinden itibaren beş yıl içinde istenmezse yapılmıyor.