Güneşte meydana gelen X5.1 sınıfındaki dev patlama, bazı ülkelerde radyo iletişimini bozdu; uzmanlara göre Türkiye’den aurora izleme ihtimali yüksek.
Güneş, 11 Kasım sabahı AR4274 adlı aktif bölgeden X5.1 sınıfında dev bir patlama yaptı. Bu patlama, 2025’in en güçlü olayı olarak kayıtlara geçti. Hatta, Ekim 2024’ten bu yana gözlemlenen en sert güneş patlaması olduğu da belirtiliyor. Patlamanın zirve anı sabah 05.00 EST, yani Türkiye saatiyle 13.00’te gerçekleşti.
Aslında AR4274 birkaç gündür dikkatleri üzerine çekiyordu. Çünkü bölge, 9 Kasım’da X1.7 ve 10 Kasım’da X1.2 sınıfında iki güçlü patlama daha üretmişti.
Patlamanın ardından yayılan yoğun X-ışını ve aşırı ultraviyole radyasyon, Afrika ve Avrupa’nın güneş gören taraflarında R3 seviyesinde radyo kesintilerine yol açtı. Yüksek frekanslı iletişimlerde ciddi bozulmalar yaşandığı bildirildi. Kısacası, bu patlama sadece gökyüzünde bir olay olarak kalmadı; Dünya üzerinde de ses getirdi.
Bu patlamaya eşlik eden taçküre kütle atımı (CME) ise saatte 7 milyon kilometreyi bulan inanılmaz bir hızla Dünya’ya doğru ilerliyor. Bilim insanları, bu kütle atımının 12 Kasım’da gezegenimize ulaşmasını bekliyor.
Önceki iki CME ile birleşme ihtimali de yüksek. Bu da işin rengini değiştiriyor çünkü üç CME’nin üst üste gelmesi, güçlü G3 seviyesinden G4’e kadar çıkabilen şiddetli jeomanyetik fırtına koşulları oluşturabilir. Bu tarz fırtınalar, elektrik şebekelerini bile etkileyebilecek kadar güçlü olabiliyor.
Jeomanyetik fırtınaların en görsel ve büyüleyici sonucu kuşkusuz auroralar… Yüklü parçacıkların atmosferle etkileşimi sonucu ortaya çıkan kuzey ışıkları, patlamanın ardından Alaska, Washington ve hatta Iowa gibi daha güneyde kalan ABD eyaletlerinde bile görüldü.
Fırtınanın şiddeti göz önüne alındığında, auroraların daha düşük enlemlerde de ortaya çıkması çok muhtemel. Uzmanlara göre Türkiye’de, özellikle ışık kirliliğinin düşük olduğu Karadeniz ve Trakya bölgelerinde kuzey ışıklarını görme olasılığı hiç de az değil. Yani bu gece gökyüzüne bakmak için iyi bir sebep var!
Son dönemde art arda gelen patlama ve aurora haberlerinin nedeni aslında oldukça basit: Güneş, 11 yıllık döngüsünün zirvesinde. “Solar maksimum” olarak bilinen bu dönemde güneş lekelerinin sayısı artıyor ve patlamalar da doğal olarak daha sık yaşanıyor.
NASA, solar maksimumun Ekim 2024’te başladığını açıklamıştı; fakat görünen o ki yüksek aktivite dönemi tüm hızıyla devam ediyor. Güneş'in bu hareketli hali, önümüzdeki aylarda da gökyüzünde benzer sürprizler yaşanabileceğinin sinyalini veriyor.
Google Play
App Store