Çinli araştırmacılar, ses hızının dört katına ulaşabilen, uyarlanabilir bir jet motoru geliştirdiklerini duyurdu. “Uyarlanabilir çevrimli motor” (ACE) adı verilen sistem, uçuş koşullarına göre yapısını anlık olarak değiştiriyor. Yani bir anlamda, kendi kendini ayarlayabilen “akıllı motor” dönemine geçiliyor.
Projeyi yürüten Çin Mühendislik Termofiziği Enstitüsü’ne göre motor, Mach 4’e kadar verimli çalışabiliyor ve benzer motorlara kıyasla yüzde 27 ila 47 daha yüksek itki üretiyor. En dikkat çekici nokta ise, yakıt tüketimini neredeyse üçte bir oranında azaltması.
Bu performans değerleri doğruysa, Çin’in geliştirdiği sistem, ABD’nin altıncı nesil uçaklar için test ettiği GE XA100 ve Pratt & Whitney XA101 motorlarını geride bırakabilir.
Klasik jet motorlarında genellikle bir tercih yapmak gerekir: düşük hızda verimlilik mi, yoksa yüksek hızda ham güç mü? Uyarlanabilir çevrimli motor teknolojisi bu ikilemi ortadan kaldırıyor. Motor, iç hava akışını, basınç oranlarını ve yanma döngülerini uçuş anına göre değiştiriyor. Kalkış veya seyir sırasında turbofan moduna geçip sessiz ve ekonomik çalışırken, savaş veya yüksek hız durumlarında turbojet moduna geçerek maksimum itki sağlıyor.
ABD’nin mevcut sistemlerinde iki hava akışı kanalı bulunurken, Çinli mühendisler tasarıma üçüncü bir “soğuk hava akımı” eklemiş. Bu sayede motor fazla ısıyı emerek hem elektronik bileşenleri koruyor hem de egzoz sıcaklığını düşürüp uçağın kızılötesi görünürlüğünü azaltıyor. Yani sadece hızlı değil, aynı zamanda daha “görünmez” bir motor ortaya çıkıyor.
Yeni tasarım, yüksek hızlarda hava girişindeki basınç kaybını da azaltıyor. Motorun “bypass yanma odası” adı verilen kısmı, normalde kullanılmayan hava hattında da yakıt yakarak süpersonik hızlarda ek itki sağlıyor. Bu özellik, turbojet ve ramjet teknolojilerinin bir karışımı olarak görülüyor ve hipersonik motorlara geçişte önemli bir adım sayılıyor
Google Play
App Store