ABD Uzay dairesi NASA, Çin vatandaşlarını tesislerinden ve programlarından menetti. Çinlileri Uluslararası Uzay İstasyonundan önceden de dışlayan kısıtlamaların genişletildiği anlamındaki bu karar, ABD'li milletvekillerinin Çin ile uzay rekabetinin yoğunlaşmasıyla birlikte Ay'da daha güçlü bir Amerikan varlığı çağrısında bulunması üzerine alındı.
Bloomberg’in aktardığına göre, NASA’da yalnızca yüklenici ya da öğrenci statüsüyle araştırmalara katkı sunabilen Çinliler, aniden erişimlerinin kesildiğini öğrendi. NASA, bu adımı doğrulayarak, Çin vatandaşlarının “ajansın tesisleri, materyalleri ve ağlarını kullanmasının ulusal güvenlik için kısıtlandığını” açıkladı.
Washington yönetimi uzun süredir Çin’in hızlanan uzay programından endişe duyuyor. Çinli astronotların Uluslararası Uzay İstasyonu’na kabul edilmemesinin sebebi de yine ABD’nin Çin ile veri paylaşımını yasaklaması. Yeni kısıtlama, bilimsel iş birliğini daha da sınırlarken, iki ülke arasındaki güvensizliği derinleştiriyor.
Son yıllarda bazı Çinli öğrencilerin ABD’ye vize almasının zorlaştığı, vize alanların ise ülkeye girişte sorun yaşadığı biliniyor. Ayrıca Çinli araştırmacılar hakkında casusluk iddiaları da gündeme gelmiş durumda.
NASA Basın Sözcüsü Bethany Stevens, “Çin vatandaşlarına ilişkin içsel bir önlem aldık. Fiziksel ve siber güvenlik kapsamında erişimleri sınırlandırıldı” dedi. Bloomberg ise Çinlilerin hem ajansın veri sistemlerinden hem de toplantılardan (yüz yüze veya çevrim içi) bir anda dışlandığını aktardı.
Çin, uzay hedeflerini saklamıyor. Ay’a insanlı görev göndermeyi planlayan Pekin ile Washington arasında rekabet giderek kızışıyor. NASA’nın geçici yöneticisi Sean Duffy, geçtiğimiz Çarşamba yaptığı basın toplantısında “Şu an ikinci bir uzay yarışının içindeyiz. Çin, bizden önce Ay’a gitmek istiyor. Ama bu gerçekleşmeyecek” ifadelerini kullandı.
Geçen yıl Çin İnsanlı Uzay Ajansı’ndan bir yetkili ise ABD’nin kaygılarını “gereksiz” bularak, uzay keşfini “insanlık için kolektif bir görev” olarak tanımlamıştı.
ABD Senatosu’nda geçen hafta yapılan oturumda ise Cumhuriyetçi senatör Ted Cruz, “Eğer rakiplerimiz uzayda baskın bir güce ulaşırsa bu Amerika için büyük bir risk olur. Bu yarışın önemi her zamankinden daha büyük” dedi.
Ay’daki demir, titanyum, nadir toprak elementleri ve helyum gibi değerli kaynakların kimin kontrolünde olacağı, rekabetin en kritik başlıklarından biri.