Uzun yıllar bütçe açıklarını önemsemeyen ekonomist Jared Bernstein, ABD’nin borç yükünün artık sürdürülemez hale geldiğini ve ülkenin bir "borç şokuyla" karşı karşıya olduğunu söylüyor.
ABD Başkanı Joe Biden’ın eski Ekonomi Danışmanları Konseyi Başkanı Jared Bernstein, yıllardır bütçe açıklarına karşı daha hoşgörülü bir tutum sergileyen ekonomi uzmanlarından biriydi. Ancak artık görüşü değişti. Bernstein, New York Times için kaleme aldığı yazıda, ülkenin borç dinamiklerinin çok daha tehlikeli bir hal aldığını vurguladı: “Uzun süre bir güvercin olarak kaldım. Ama artık birçok eski güvercin gibi ben de şahin oldum. Çünkü ülkenin bütçe matematiği çok daha riskli bir noktaya geldi.”
Bernstein’a göre, ekonomi büyümesi ile borç faiz oranları arasındaki denge artık bozuldu. Bu bozulma, ülkenin bütçe açığını finanse etmesini zorlaştırıyor. Hükümetin borcu sürdürülebilir kılabilmesi için, GSYİH’nin borç faizinden hızlı büyümesi gerekiyor. Ama bu denge, pandemi sonrası artan harcamalar ve yüksek enflasyonla birlikte tehlikeye girdi.
Bernstein’ın çarpıcı benzetmesi ise dikkat çekici:
“Bir üniversite mezunu borcunu ödeyebilir, ama geliri yerinde sayarken borcu şişmeye devam ederse hızla batağa saplanır. Şu anda ABD’nin durumu tam olarak bu.”
Nitekim öğrenci kredileri örneği oldukça tanıdık: 2000 yılında 21 milyon olan federal öğrenci kredisi borçlusu sayısı, 2020’de 45 milyona çıktı. Aynı dönemde toplam borç 387 milyar dolardan 1.8 trilyon dolara fırladı.
ABD’nin borç yükü sadece hacim olarak değil, maliyet açısından da alarm veriyor. Bağımsız bir düşünce kuruluşu olan Committee for a Responsible Federal Budget’a göre, ABD hükümeti gelecek yıl yalnızca faiz ödemelerine 1 trilyon dolar harcayacak. Bu rakam, Medicare ve savunma harcamalarının bile önüne geçmiş durumda.
Üstelik Bernstein’a göre bu tablo daha da kötüleşebilir. Özellikle Donald Trump döneminde uygulamaya konulan yüksek gümrük tarifeleri ve vergi indirimleri, hem ekonomik büyümeyi yavaşlattı hem de bütçe açıklarını artırdı. Bernstein, bu politikaların enflasyonu körükleyip faizleri yukarı çektiğini, bunun da borçlanma maliyetini artırdığını ifade ediyor.
Bernstein, ülkenin bir “borç şoku” yaşamasını engellemek için Kongre’ye de bir öneride bulundu. Buna göre, kritik ekonomik eşikler aşıldığında devreye girecek önceden belirlenmiş otomatik önlemler tanımlanmalı. Yani ekonomi alarm verdiğinde uygulanacak bağlayıcı mali kısıtlamalar hazırlanmalı.
Bernstein yalnız değil. Goldman Sachs, geçen ay yayımladığı bir notta borç yükünün artık daha dik bir seyir izlediğini belirtti. Banka, güçlü bir ekonomide dahi ABD’nin birincil bütçe açığının olağanüstü yüksek olduğunu, borcun GSYİH’ya oranının ise İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki zirveye dayandığını vurguladı.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
11:43
İLGİLİ HABERLER
YORUM YAZ