Emeklilik, çalışma hayatının en önemli dönemeçlerinden biri. Ancak sürecin doğru yönetilmesi, hangi statüden ve ne zaman emekli olunacağının doğru tespit edilmesi alacağınız maaşı bile etkilediği için doğru yönetilmesi gerekiyor. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, emeklilik için gerekli basamakları tek tek anlattı.
Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar, kamuoyunda bilinen adıyla EYT’liler, yaş şartı aranmaksızın emekli olabiliyor. Bu kişilerin emeklilik için tamamlamaları gereken şartlar:
-Kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi
-Erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi
-SSK’da ilk işe giriş tarihine göre 5.000 – 5.975 gün prim
-Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nda kadınlar için 7.200 gün, erkekler için 9.000 gün prim
Özel banka sandığı çalışanları da SSK’lılar gibi, ilk işe başlama tarihine göre 5.000 – 5.975 gün arasında prim günüyle emekli olabiliyor.
Emeklilikte hangi statüden aylık bağlanacağının son 2.520 gün (7 yıl) kuralıyla belirlendiğini belirten Erdursun, Son 7 yılın yarısından fazlası (1.260 günden fazla) hangi statüde geçtiyse emeklilik o statüden gerçekleştiğini söyledi.
Emeklilik sürecine başlamadan önce şu adımların atılması gerekiyor:
1- E-Devlet üzerinden SGK hizmet dökümü alınmalı.
2- İlk işe başlama tarihi kontrol edilmeli. 8 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanlar için askerlik borçlanması, doğum borçlanması veya yurtdışı borçlanması gibi yöntemlerle sigorta başlangıcının geri çekilmesi imkânı araştırılmalı.
3- Prim gün sayısı ve sigortalılık süresi incelenmeli.
Erdursun, prim ve süre şartlarını tamamlayan sigortalıların işveren tarafından “Kod 8” (emeklilik nedeniyle işten çıkış) koduyla çıkış yapması gerektiğini söyledi.
Erdursun başvuru adımlarını ise şöyle sıraladı:
-E-Devlet’e giriş yapılır.
-“Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi” bölümünden “Yeni Başvuru” seçilir.
-Hangi statüden emekli olunacaksa (4A-SSK, 4B-Bağ-Kur, 4C-Emekli Sandığı) seçilir.
-“Yaşlılık aylığı” türü işaretlenir.
-Emekli maaşının yatırılacağı banka ve şube seçilir.
-Adres, iletişim bilgileri kontrol edilerek başvuru tamamlanır.
Başvurudan sonra sigortalılar, E-Devlet’teki DYS (Dijital Yazışma Sistemi) üzerinden emeklilik dosyalarının hangi aşamada olduğunu görebilirler.
Erdursun, emekli aylıkları, sigortalının seçtiği bankaya yatırıldığını; bankaların, emeklilere 12.000 TL ile 27.000 TL arasında değişen tutarlarda, 3 yıl boyunca o bankadan maaş alma taahhüdü karşılığında promosyon ödemesi yaptığını belirtti.
Erdursun, emekli olan kişinin işyerindeki kıdem ve yıllık izin ücretlerini, çalışmaya devam etmek isterse SGDP ödenerek çalışabileceğini açıkladı.
8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar, yani 9 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar, kademeli emeklilik bekleyenlerdir.
Yasal bir düzenleme olmadığı takdirde:
-SSK’da kadınlar 58 yaş ve 7.000 gün, erkekler 60 yaş ve 7.000 gün ile;
-Ya da 4500 gün prim + 25 yıl sigortalılık şartıyla kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilir.
-Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nda ise kadınlar ve erkekler için 9.000 gün prim ve kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı bulunur.
-Mayıs 2008 sonrasında sigortalı olanlarda ise kademeli yaş düzenlemesi uygulanmış olup, emeklilik yaşı kadınlarda 58-65, erkeklerde 60-65 arasında değişmektedir.
Erdursun, henüz bu şartları sağlayan kişiler emekli olmasa da kademeli emeklilik konusu ilerleyen dönemde tıpkı EYT gibi gündeme gelmeye devam edeceğini ifade etti.