Ekonomist Muhammed Bayram, zam pazarlıkları, sosyal yardımlar ve bütçe dengesi konusunda önemli değerlendirmelerde bulundu. Sürecin yalnızca rakamlar üzerinden yürütüldüğünü belirten Bayram, enflasyon farkı sistemi, sosyal hakların güçlendirilmesi ve yaşam kalitesinin korunmasının, memur ve emekli refahı açısından asıl belirleyici faktörler olduğuna dikkat çekti.
Memur ve emekli maaşlarına yapılacak zam oranları, her toplu sözleşme döneminde olduğu gibi yine en çok konuşulan başlık. Rakamlar havada uçuşuyor, talepler ile teklif arasındaki makas genişliyor. Tgrthaber.com Editörü İrem Şenel’e konuşan Ekonomist Muhammed Bayram’a göre bu tartışmalarda önemli bir gerçek göz ardı ediliyor: Enflasyon farkı...
Bayram, “Oransal zam ne olursa olsun, memur ve emekli hiçbir zaman enflasyonun altında kalmaz” diyerek, zam pazarlıklarının çoğu zaman algı oyunu haline geldiğini söylüyor. Asıl meselenin maaş zammından çok sosyal yardımlar ve memurun yaşam kalitesini artıracak ek haklar olduğunun altını çizdi.
Bayram, toplu sözleşme görüşmelerinde devletin verdiği zam oranları ile sendikaların talep ettiği oranlar arasında büyük fark bulunduğunu belirterek, “2026 yılı için devlet ilk altı ay yüzde 10 zam teklif etti. Enflasyon ilk altı ayda yüzde 16 çıkarsa bile en az yüzde 10’luk zam kesinleşmiş oluyor. Eğer enflasyon yüzde 15 olursa, devlet bu yüzde 10’a ek olarak yüzde 5 daha zam yapmak zorunda. Yani memur ve emekli hiçbir şekilde enflasyonun altında kalmaz” dedi.
Bayram, devletin her zaman emeklinin, çalışanın ve memurun yanında olduğunu vurgulayarak, “Enflasyon farkı mekanizması sayesinde memurun alım gücü kısa sürede korunacaktır. Kısmi zorluklar hızlı bir şekilde aşılacak ve memur ile emeklinin refahı güvence altına alınacaktır. Devletimiz her zaman emeklinin, emekçinin, çalışanın, memurun ve emeklisinin yanında ve enflasyona ezdirmeme sözünü tutmaktadır” dedi.
Bayram’a göre masada ne kadar yüksek talepler olsa da enflasyon farkı mekanizması sayesinde memur ve emekli hiçbir zaman enflasyonun altında kalmayacak.
“2026 yılı için devletin ilk altı ay teklifi yüzde 10. Enflasyon bunun üzerinde çıkarsa fark otomatik olarak maaşlara yansıyacak. Bu nedenle nihai zam oranı, piyasa koşullarına bağlı olarak yüzde 15–16 bandında olabilir” diyen Bayram, asıl odaklanılması gerekenin zam oranı değil, sosyal yardımlar ve ek haklar olduğunu vurguladı.
Ekonomist Bayram, sendikaların pazarlık sürecinde çoğu zaman yüksek oranlı zam talepleriyle kamuoyu oluşturduğunu savunarak, “Devletin kabul edemeyeceği oranlar masaya konuluyor. Sonra da ‘Elimizden geleni yaptık ama devlet kabul etmedi’ algısı oluşturuluyor. Asıl mücadele, oransal zam yerine memurun hayatını doğrudan kolaylaştıracak haklar için verilmeli” ifadelerini kullandı.
Bayram, maaş zammı kadar önemli olan konunun sosyal yardımlar olduğunun altını çizerek, özellikle büyükşehirlerde kira, giyim, yakacak ve yiyecek yardımlarının artırılması gerektiğini söyledi. “Memur, görev gereği düzgün giyinmek zorunda. Yılda bir veya iki kez giyecek yardımı yapılabilir. Kooperatif veya zincir marketlerle indirim anlaşmaları yapılabilir. Bu, hem memur hem emekli için büyük destek olur” dedi.
IMF’nin Türkiye raporuna da değinen Bayram, “Raporda, yüksek oransal zamların refah seviyesini artırmakta tek başına yeterli olmayacağı, bunun yerine sosyal yardımların güçlendirilmesi gerektiği belirtiliyor. Bu da bizim yaklaşımımızı doğruluyor” diye konuştu.
Ekonomist Muhammed Bayram, memurların maaş artışının yanı sıra vergi yükünün hafifletilmesinin de önemli olduğunu belirterek, “Vergi oranları düşürülerek sabitlenebilir, fiş toplama sistemi geri getirilebilir. Böylece hem kayıt dışı ekonomiyle mücadele edilir hem de çalışan ek gelir elde eder” dedi.
Memur maaşlarının bütçeye yük getirmeyeceğini savunan Bayram, “Türkiye’nin borçlanma oranı çok düşük. CDS puanları geriliyor. Devletin memuruna ve emeklisine vereceği maaş zamları bütçe dengesini bozmaz. Ancak geçmişte olduğu gibi çok yüksek artışlar, özel sektörde fiyat dengesini bozabilir. Bu denge gözetilmeli” değerlendirmesinde bulundu.
SOSYAL YARDIMLAR GÜÇLENDİRİLSİN
Büyükşehirlerde görev yapan memur ve emeklilere kira, giyim, yakacak ve yiyecek yardımları artırılsın.
VERGİ YÜKÜ AZALTILSIN
Memur ve emeklilerin vergi oranları sabitlenip düşürülsün, fiş toplama sistemi geri getirilsin.
İNDİRİM ANLAŞMALARI YAPILSIN
Marketler, kooperatifler ve çeşitli sektörlerle özel indirim anlaşmaları sağlanarak memur ve emeklinin harcama yükü hafifletilsin.