Gece ve gündüz çalışması iş hukuku açısından farklı düzenlemelere tabidir. Gece çalışma süresi; sektör, vardiya düzeni ve işin niteliğine göre değişiklik gösterir. Ayrıca, yasal sınırlamalara uyulmadığında işverenler idari para cezaları ile karşı karşıya kalabilir. SGK Başuzmanı İsa Karakaş, gece çalışmasının belirli özel durumları olduğunun altını çizdi.
İş hukukunda gece çalışması, 20.00 ile 06.00 saatleri arasında gerçekleştirilen çalışma olarak tanımlanmıştır. Bu süre zarfında işçilerin çalışma koşulları belirli kurallara bağlanmış olup, bazı sektörler haricinde gece mesaisinin 7,5 saati aşması yasaktır. Özellikle turizm, özel güvenlik ve sağlık sektörlerinde bu sınırın aşılabilmesi için işçiden yazılı onay alınması gerekmektedir. Türkiye Gazetesi'ndeki köşe yazısında gece ve gündüz çalışmasının farklarını tek tek açıklayan SGK Başuzmanı İsa Karakaş, gece çalışmasının belirli özel durumları olduğunun altını çizdi.
İş Kanunu kapsamında, gece çalışma süresinin 7,5 saati geçmemesi kuralı esastır. Ancak şu sektörlerde istisnalar uygulanmaktadır:
TURİZM SEKTÖRÜ: Kültür ve Turizm Bakanlığı veya belediyeler tarafından turizm işletmesi belgesi verilen tesislerde çalışanlar,
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜ: İçişleri Bakanlığı’ndan faaliyet izni almış özel güvenlik şirketlerinde veya herhangi bir işyerinde güvenlik görevlisi olarak çalışanlar,
SAĞLIK SEKTÖRÜ: Kamu ve özel sektöre ait sağlık kuruluşları ile sosyal hizmet kuruluşlarında görev yapanlar.
Bu sektörlerde gece çalışmasının 7,5 saati aşması için işçiden yazılı onay alınması şarttır. Diğer iş kollarında ise işçinin rızası dahi olsa 7,5 saatten fazla gece çalışması yapılamaz.
Mevzuatta işçilerin korunmasına yönelik olarak belirli gruplar için gece çalışması yasaklanmıştır:
18 yaşından küçük işçilerin gece çalıştırılması kesinlikle yasaktır.
Gebe işçiler, hamileliklerinin tespit edildiği andan itibaren doğuma kadar gece çalışmaya zorlanamaz.
Yeni doğum yapmış işçiler, doğumdan sonraki bir yıl boyunca gece mesaisine alınamaz. Süre sonunda doktor raporuyla sakıncalı olduğu belirlenirse gece çalıştırılmaları yine mümkün olmaz.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, işverenin işçiyi kendi isteği dışında gece vardiyasına alması, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesine gerekçe olarak değerlendirilmektedir.
İş hukukuna göre gece çalışması yapan bir işçi, günlük 7,5 saati aşan her çalışması için fazla mesai hakkına sahiptir. Haftalık 45 saatlik yasal sınır aşılmasa bile, gece çalışmasında günlük süreyi geçen işçiye fazla çalışma ücreti ödenmesi zorunludur. Yargıtay kararları da bu hususu desteklemekte olup, gece çalışmasında 7,5 saati aşan her çalışma için fazla mesai ücreti ödenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Gece çalıştırma yasağını ihlal eden veya gece çalışma sürelerine uymayan işverenlere uygulanacak idari para cezaları 2025 yılı itibarıyla şu şekildedir:
İşçiyi gece 7,5 saatten fazla çalıştıran işverene, işçi başına ve her ihlal için 21.213 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Gece fazla mesai ücreti ödenmeyen işçiler için işverenlere, işçi başına 3.837 TL ceza kesilecektir.
Bu cezalar her yıl yeniden değerleme oranına göre artırılmaktadır. İşverenler, mevzuata uygun hareket etmek adına gece çalışan işçilerin çalışma sürelerini titizlikle takip etmeli ve fazla mesai ücretlerini ödemelidir. Aksi halde, yüksek idari para cezaları ile karşı karşıya kalabilirler.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
09:48
İLGİLİ HABERLER
YORUM YAZ