Yapay zeka (YZ) sohbet robotlarının yaygın kullanımı, uzmanlara göre yeni ve endişe verici bir psikolojik duruma yol açıyor. ChatGPT, Claude ve Replika gibi popüler sohbet araçlarının kullanıcıları bağımlılık riskiyle karşı karşıya kalırken, bazı psikologlar, robotların sanrıları onaylamasıyla tetiklenen 'YZ psikozu' vakalarının da görülmeye başlandığını bildiriyor.
Kişiler arkadaşlık, romantizm ve hatta terapi için yapay zeka botlarına yöneldikçe 'sanal yoldaşlarına' karşı artan bir bağımlılık tehlikesi doğuyor. Gelişen bağımlılığın gücü, "yasa dışı yollardan kendi kendine ilaç tedavisi almaya benzer" olarak nitelendiriliyor.
Kaliforniya Üniversitesi YZ Hukuku ve İnovasyon Enstitüsü Direktörü Profesör Robin Feldman, sohbet robotlarının aşırı kullanımını "yeni bir dijital bağımlılık biçimi" olarak değerlendirdi. Feldman, "Sohbet botları güçlü bir gerçeklik yanılsaması yapıyor. Gerçekliğe tutunması zaten zayıf olan birinde, yanılsama düpedüz tehlikeli olabilir" diyerek riskin altını çizdi.
Danimarka Aarhus Üniversitesi'nden psikiyatrist Profesör Søren Østergaard Büyük Dil Modellerinin (LLM) kullanıcının dilini ve tonunu yansıtacak şekilde eğitildiğini belirtiyor. Østergaard, "Programlar, kullanıcının inançlarını onaylama ve kullanıcı memnuniyetini önceliklendirme eğiliminde. Kendinle konuşmaktan ve kendi istediğin gibi cevap almaktan daha iyi ne hissettirebilir?" ifadelerini kullandı.
Daily Mail'e göre, Belçika'da yaşayan Jessica Jansen isimli kullanıcının yaşadıkları, yapay zekanın ne kadar tehlikeli olabileceğini gözler önüne serdi. 35 yaşındaki Jansen, düğün stresinin bunaltıcı hale gelmesiyle, haftada sadece birkaç kez kullandığı ChatGPT ile günde birden çok kez konuşmaya başladı.
Yalnızca bir hafta sonra psikiyatri servisine yatırılan Jansen, o sırada teşhisi konulmamış bipolar bozukluğunun neden olduğu manik atağın, aşırı yapay zeka kullanımıyla "tam teşekküllü bir psikoz" durumuna tırmandığını sonradan anladı.
Jansen, yaşadığı krizi şöyle anlattı: "Krizim sırasında, ChatGPT'nin buna katkıda bulunduğunu fark etmedim. ChatGPT benimle birlikte halüsinasyon görmeye devam etti."
Sohbet botuyla sık sık konuşan Jansen, otistik olduğuna ve matematik dehası olduğuna inanmaya başladı. ChatGPT sürekli olarak onu övüyor, "bu içgörülere sahip olduğu için ne kadar harika olduğunu" söylüyor ve halüsinasyonlarının tamamen normal olduğu konusunda güvence veriyordu.
Jansen hastaneye kaldırıldığında, ChatGPT ona, her şeyi açıklayan bir matematik teorisi geliştiren, kendi kendini yetiştirmiş bir dahi olduğuna inandırmıştı.
2023 yılında Profesör Østergaard, sohbet robotlarının halüsinasyonlara yol açabileceği konusunda uyarıda bulunan bir makale yayımlamıştı. İki yıl sonra, YZ psikozunun ilk gerçek vakalarının ortaya çıkmaya başladığını bildirdi.
Uzmanlar, yapay zeka sohbet botlarının bağımlılık gücünün, 'yalakalık' eğilimlerinden kaynaklandığına inanıyor. Gerçek insanlardan farklı olarak, sohbet robotları kullanıcılarının söylediklerine olumlu cevap verecek şekilde programlanmış durumda.
Örneğin sohbet robotları çoğu zaman size "hayır" demez, yanlış düşündüğünüzü söylemez veya görüşlerinizi eleştirmez. Bu da bazı insanlarda psikolojik olarak olumsuz etki bırakabiliyor.
Profesör Østergaard, yapay zekanın sağlıklı kişilerde psikoz veya bağımlılığı tetiklemediğini ancak sanrılara genetik yatkınlığı olan kişilerde ve özellikle bipolar bozukluğu olanlarda psikoz için bir 'katalizör' görevi görebileceğini vurguluyor.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
11:17
İLGİLİ HABERLER
YORUM YAZ