Sosyal medyada "parlatıcı yerine limon kullanın" veya "bulaşıklar mis gibi koksun" tavsiyesi hızla yayılırken, beyaz eşya üreticilerinden ve kimya mühendislerinden bu yönteme dair sert bir uyarı geldi. Limonun içindeki sitrik asidin, makinenin hassas contalarına ve bardakların sır tabakasına verdiği zarar, zamanla geri dönüşü olmayan matlaşmalara yol açıyor. Uzmanlar, doğal temizlik uğruna makinenizi bozmamanız için yapmanız gerekenleri ve doğru bilinen yanlışları sıraladı.
Ev temizliğinde doğal ve kimyasaldan uzak ürünlere yöneliş arttıkça, sirke, karbonat ve limon gibi malzemelerin kullanımı da popüler hale geldi. Özellikle Instagram ve TikTok gibi platformlarda "bulaşık makinesinin çatal-kaşık sepetine sıkılmış limon kabuğu koyun" videoları milyonlarca kez izleniyor. Kullanıcılar, bu yöntemin bulaşıkları daha parlak yaptığına, kimyasal kalıntı bırakmadığına ve makine içindeki kötü kokuları giderdiğine inanıyor. Ancak yetkili servislerin raporları ve laboratuvar analizleri, bu masum görünen alışkanlığın uzun vadede makineye ve kıymetli züccaciyelerinize nasıl "sessiz bir suikast" düzenlediğini gözler önüne seriyor.
Limon, doğası gereği yüksek oranda sitrik asit içerir (pH değeri 2-3 arasındadır). Bulaşık makineniz ve kullandığınız tablet deterjanlar ise yağları çözebilmek için "bazik" (alkali) yapıda (pH değeri 9-11 arasında) dizayn edilmiştir. Siz makineye limon koyduğunuzda, yüksek sıcaklıktaki suyla birleşen asit buharı, makinenin içinde dolaşmaya başlar ve deterjanın kimyasal dengesini bozar.
Daha da önemlisi, bu asidik ortam, özellikle cam bardakların ve porselen tabakların üzerindeki koruyucu "sır" tabakasını zamanla aşındırır. Bulaşık makinesinden çıkan bardaklarınızın üzerinde gördüğünüz o buğulu, süt beyazı lekeler veya gökkuşağı hareleri, aslında kireç değil, "cam korozyonu"dur. Yani camın yüzeyi asit nedeniyle mikroskobik düzeyde çizilmiş, pürüzlenmiş ve bozulmuştur. Kireç lekesi sirkeyle veya elle silince çıkar ama korozyon kalıcıdır; o bardağı artık eski parlaklığına döndürmeniz imkansızdır. Limon kabuğu kullanımı, bu korozyon sürecini normalden 5 kat daha hızlandırır.
Limonun zararı sadece bardaklarla sınırlı kalmaz. Bulaşık makinesinin su sızdırmazlığını sağlayan kauçuk contalar, hortumlar ve devridaim pompasının içindeki plastik aksamlar, sürekli sıcak aside maruz kaldığında sertleşir, elastikiyetini kaybeder ve çatlar. Yetkili servisler, su kaçıran veya altından su damlatan makinelerin büyük bir kısmında, kullanıcıların yoğun şekilde sirke veya limon kullandığını tespit etmektedir.
Ayrıca limon kabuğunun lifli yapısı, yıkama sırasındaki basınçlı suyla parçalanarak makinenin filtrelerine ve en önemlisi su püskürtme pervanelerinin (fıskiye) deliklerine dolabilir. Tıkanan fıskiye delikleri, suyun bulaşıklara ulaşmasını engeller ve makineniz "temiz yıkamıyor" şikayetiyle servise gitmek zorunda kalır. Organik bir atığın (limon posasının) makine tesisatının kuytu köşelerinde kalması, zamanla küflenmeye, bakteri üremesine ve sandığınızın aksine daha kötü kokulara neden olur.
Eğer bardaklarınızın matlaşmasından şikayetçiyseniz ve kimyasal parlatıcı kullanmak istemiyorsanız, çözüm limon değil "Tuz Ayarı"dır. Bulaşık makinelerinde bulunan tuz haznesi, suyu yumuşatan reçineyi aktif tutar. Makinenizin tuz ayarını, bulunduğunuz bölgenin şebeke suyu sertliğine göre (belediyeden veya test çubuklarıyla öğrenerek) doğru ayarladığınızda, kireç lekelerinin %90 oranında azaldığını göreceksiniz. Çoğu kullanıcı bu ayarın varlığından bile habersizdir ve fabrika çıkış ayarında kullanır.
Makineyi temizlemek ve koku sorununu gidermek için ise ayda bir kez "boş" olarak çalıştırmak en sağlıklı yöntemdir. Piyasada satılan makine temizleyici ürünleri kullanabileceğiniz gibi, makine boşken deterjan gözüne bir miktar karbonat, tabanına da bir fincan beyaz sirke (limon değil) dökerek en yüksek sıcaklıkta (genellikle 70 derece/hijyen programı) çalıştırmak, yağ ve kireç artıklarını söker atar. Ancak bu işlemi yaparken makinenin içinde kesinlikle bulaşık olmamalıdır.
Bulaşıkların çizilmesinin veya kirli çıkmasının bir diğer nedeni de yanlış yerleştirme ve deterjan kullanımıdır. Tablet deterjanlar genellikle "Hepsi Bir Arada" formundadır ancak suyunuz çok kireçliyse tablet tek başına yetmez; mutlaka ek tuz ve parlatıcı kullanmanız gerekir.
Ayrıca tabakları sudan geçirmek yerine peçeteyle sıyırarak koymak gerekir. Bulaşıkları musluk altında tamamen yıkayıp makineye koyduğunuzda, deterjanın içindeki enzimler tutunacak kir (yağ ve protein) bulamaz ve doğrudan bardakların yüzeyine saldırarak çizilmelere neden olur. Bulaşık makinesi deterjanı, kirle reaksiyona girmek üzere tasarlanmıştır.
Peki, limon temizlikte hiç mi kullanılmamalı? Elbette hayır. Limon, makine kapalıyken ve soğukken, makinenin iç duvarlarını, kapağın kenarlarını veya paslanmaz çelik yüzeyini elde silmek için harika bir dezenfektandır. Hoş koku verir ve paslanmaz çeliği parlatır. Ancak durulama yapmadan, kabuğuyla birlikte sepetin içine atıp yüksek sıcaklıkta makinenin içinde "pişirmek", gıda güvenliği ve cihaz ömrü açısından uzmanların kesinlikle önermediği bir yöntemdir. Parlak bardaklar uğruna makinenizin ömründen çalmayın.
Google Play
App Store