Kategoriler
UYGULAMALAR
İstanbul
İran kuraklık nedeniyle başkentini taşımayı düşünürken ülkeyi sel götürdü. Ciddi kuraklık ve su kriziyle mücadele eden İran'da şiddetli yağışlar sele neden oldu. İlam eyaletine bağlı Abdanan ve Dehluran ile Huzistan eyaletinin Şuştar ve Mescid-i Süleyman kentleri yağışlardan en çok etkilenen kentler oldu.

İlam Eyaleti Kriz Yönetimi Genel Müdürü Ali Muhammed Pakdelnejad, Abdanan’ın Hazarani bölgesinde 40’a yakın evde ciddi su baskını meydana geldiğini belirterek, "Evler çamurla doldu, 90’a yakın aile selden zarar gördü. Valimizin talimatıyla kriz merkezi harekete geçti. Evler tamamen temizlenene kadar vatandaşlar geçici yerleşim alanlarına alındı" dedi. Pakdelnejad, kriz yönetim ekiplerinin sahada çalışmalarını sürdürdüğünü, İlam eyaletinin son günlerde ülke genelinde en fazla yağış alan bölgelerden biri olduğunu ifade etti.

Uzmanlar, uzun süreli kuraklık ve rekor sıcaklıkların toprağın su tutma kapasitesini azalttığına dikkat çekerek, bu nedenle yağışların su kaynaklarını beslemek yerine yüzeysel akışa dönüşerek sele yol açtığını belirtiyor. Uzmanlara göre uzun süre kuraklık yaşayan bölgelerde yağmurun ani etkisi altyapı, yaşam ve ekosistem üzerinde risk oluşturuyor.

Son 60 yılın en şiddetli kuraklık döneminden geçen İran’da ülke genelindeki yağışlar normal seviyelerin belirgin biçimde altına düşmüş durumda. Özellikle Tahran ile ülkenin batı ve kuzeybatı bölgelerinde baraj seviyeleri kritik düzeye inerken, Enerji Bakanlığı verileri baraj doluluk oranlarının uzun dönem ortalamasının yüzde 35 altında seyrettiğini gösteriyor. İran Meteoroloji Kurumu, 2025 sonbaharını son 60 yılın en kurak dönemi olarak nitelendirerek başkent Tahran dahil 20 eyalette neredeyse hiç yağış kaydedilmediğini açıkladı.

Tahran’da 2024-2025 döneminde kaydedilen yağış miktarı 159 mm’de kalırken, 1994 ve 1996 gibi yağışlı yıllarda bu değer 350 mm’nin üzerine çıkmıştı. Uzmanlar, yağışlardaki bu belirgin düşüşün hızla artan nüfusla birleşerek kentin dört ana barajı olan Emir Kebir, Lar, Latyan ve Mamlu’da ciddi seviyede azalmaya yol açtığını, bu barajlarda doluluk oranının yüzde 5’in altına indiğini, Talegan Barajı’nda ise yüzde 10’un altına gerilediğini belirtiyor.

Yağışların azalması, iklim değişikliği, yeraltı sularının aşırı çekilmesi ve tarımdaki yüksek su tüketimi krizin temel nedenleri arasında gösterilirken, su yönetimindeki altyapı eksikliklerinin durumu daha da ağırlaştırdığı ifade ediliyor. Uluslararası değerlendirmelerde İran’daki su krizinin ülkenin karşı karşıya olduğu en büyük yapısal tehditlerden biri olduğuna dikkat çekilirken, İran yönetimi su tasarrufu tedbirlerinin yanı sıra bulut tohumlama gibi yapay yağış yöntemlerini kullanarak mevcut su kaynaklarını desteklemeye çalışıyor.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Tahran’ın beklenen yağışları alamaması halinde ciddi önlemler almak zorunda kalacaklarını belirterek, "Kasım ve Aralık aylarında da yağmur yağmazsa, gelecek aydan itibaren Tahran’da zorunlu su kısıtlamasına gideceğiz. Eğer yağış olmazsa suyumuz tükenecek ve Tahran’ı boşaltmak zorunda kalacağız" uyarısında bulunmuştu.

Meteoroloji verilerine göre, İran’da sonbaharın ilk yarısında yağışlarda ciddi düşüş yaşanırken Tahran, Merkezi, Kirmanşah, Huzistan, Fars, Kirman, İsfahan, Sistan ve Beluçistan, Kürdistan, Hemedan, Çaharmahal ve Bahtiyari, Loristan, İlam, Kohgiluye ve Buyer Ahmed, Buşehr, Zencan, Yezd, Hürmüzgan, Kum ve Güney Horasan gibi birçok eyalette hiç yağmur kaydedilmedi. Meteoroloji Kurumu, ülkede toplam 19 eyalette geçen yıla kıyasla yağışlarda yüzde 100’e varan azalma görüldüğünü ve bu bölgelerde yeraltı su seviyelerinin de belirgin şekilde düştüğünü bildirdi.