Savaşı Bitirecek “Dörtlü” Ortak Bildiri Sudanlılar Tarafından Memnuniyetle Karşılandı

Sudanlı taraflar, bildiriyi memnuniyetle karşıladıklarını açıklarken, 2023 Nisan ortasında patlak veren ve hâlen devam eden savaşı bitirmek için uluslararası ve bölgesel dayanışmanın sürdürülmesi gerektiğini vurguladı.

Öte yandan, "Dörtlü" ülkelerin açıklamasının yayımlanmasından saatler sonra ABD Hazine Bakanlığı, savaşta yer alan aşırıcı milislere yeni yaptırımlar açıkladı. Bu kapsamda Bera bin Malik Taburu ile Port Sudan yönetiminde maliye bakanlığı görevinde bulunan ve Adalet ve Eşitlik Hareketi lideri Cibril İbrahim yaptırım listesine alındı.

Sudan’dan Destek

Sudan’ın eski başbakanı Abdullah Hamduk’un liderliğindeki "Sümud" (Dayanışma) sivil demokratik ittifakı, bildiriyi olumlu bulduğunu açıkladı. İttifakın açıklamasında, "ortak bildirinin çatışmayı bitirmek için net bir yol haritası sunduğu" belirtilerek, buna tam destek verildi.

Sümud ittifakı "çatışan tarafların Dörtlü’nün planına derhâl uyması gerektiğini" vurguladı. Açıklamada, Sudan’ın geleceğinin savaşan güçlerin ya da dış müdahalelerin kontrolü dışında, halkının iradesiyle belirlenmesi gerektiği kaydedildi. Askeri çözüme karşı çıkılarak, insani yardımların engelsiz ulaştırılması çağrısı yapıldı. Ayrıca, Müslüman Kardeşler ve aşırıcı unsurlar bağlantılı Ulusal Kongre Partisi ve İslamcı hareket dahil– Sudan’ın geleceğini yeniden şekillendirme girişimlerinin tehlikeli olduğu belirtildi.

Ümmet Partisi Başkanı Mübarek el-Fadil de bildiriyi olumlu bulduğunu açıkladı ve bunun "uluslararası toplumun Sudan halkının yaşadığı insani felaketin boyutlarını fark ettiğini ve savaşın Sudan’ın birliği, istikrarı ve tüm bölgenin güvenliği için tehlike oluşturduğunu gösterdiğini" söyledi. El-Fadil, Sudan’da geleceğin "kapsayıcı bir geçiş süreciyle kurulacak, geniş meşruiyete sahip, sivil ve demokratik bir yönetim" olduğunu vurguladı.

Sudanlı insan hakları grubu "Acil Durum Avukatları" da bildiriyi olumlu bir adım olarak değerlendirdi. Grup, bunun savaşı durdurmaya ve sivilleri korumaya yönelik "olumlu bir adım" olduğunu, sivillerin acılarını gören uluslararası farkındalığın önemli olduğunu açıkladı.

Sudan Demokratik Avukatlar İttifakı ise Dörtlü’nün bildirisini desteklediğini ve bunun "uluslararası toplumun savaşı durdurma ve kapsayıcı siyasi diyaloğun önünü açma yönünde olumlu bir işaret" olduğunu belirtti.

Savaşsız Sudan İçin Ortak Bildiri

Mısır, Suudi Arabistan, BAE ve ABD’den oluşan Dörtlü, 12 Eylül Cuma günü Sudan’ın geleceğine ilişkin ortak bir vizyon sundu. Bildiride, Müslüman Kardeşler bağlantılı aşırıcı milislerin "bölgesel barış ve güvenlik için ciddi tehdit oluşturduğu" ve "dünyanın en kötü insani krizlerinden birine yol açtığı" ifade edildi.

Bildiride öne çıkan ilkeler:

· Sudan’ın birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğü, barış ve istikrar için temel koşuldur.

· Çatışmaya askeri çözüm mümkün değildir.

· Tüm taraflar, yardımların hızlı ve güvenli biçimde Sudan’ın her yerine ulaşmasına izin vermelidir.

· Sivillerin korunması ve sivil altyapıya yönelik saldırılardan vazgeçilmesi gereklidir.

Bildiride ayrıca Sudan’da yönetimin geleceğinin, "şeffaf ve kapsayıcı bir geçiş süreciyle, hiçbir savaşan tarafın hakimiyeti olmadan, Sudan halkı tarafından belirleneceği" ifade edildi. İlk aşamada 3 aylık bir insani ateşkesin ardından kalıcı ateşkes ve aşırıcı grupların Sudan’ın geleceğinde yer almaması öngörüldü.

ABD Yaptırımları

Bildirinin ardından ABD Hazine Bakanlığı, Adalet ve Eşitlik Hareketi lideri ve ordu hükümetinin maliye bakanı Cibril İbrahim ile Müslüman Kardeşler’e bağlı Bera bin Malik Taburu’na yaptırım kararı aldığını açıkladı.

ABD, bu grupların İran Devrim Muhafızları ile doğrudan işbirliği yaptığını ve İran’dan silah ve eğitim desteği aldığını duyurdu. Açıklamada, Bera bin Malik Taburu’nun Sudan iç savaşında 20 binden fazla savaşçıyla yer aldığı, İran’dan aldığı silah ve eğitimleri kullandığı belirtildi.

ABD Hazine Bakan Yardımcısı John Kherley "Sudanlı İslamcı gruplar İran ile tehlikeli ittifaklar kurdu. Onların bölgesel ve küresel güvenliği tehdit etmelerine izin vermeyeceğiz" dedi.

Ayrıca, Cibril İbrahim’in "Sudan’ın istikrarını tehdit eden eylem ve politikalar nedeniyle" yaptırıma tabi tutulduğu, mal varlıklarının dondurulacağı ve bu yaptırımların sadece cezalandırma değil, davranış değişikliği sağlama amacını taşıdığı vurgulandı.