Depremin ardından binlerce insan ebeveynsiz ya da eşsiz kaldı. Peki deprem mağdurlarının hayatlarını sürdürebilmeleri için sosyal hakları nedir, maaş bağlanır mı? TGRT Haber’de Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, detayları paylaştı.
Kahramanmaraş depremimde 35 binin üzerinde vatandaşımız hayatını kaybederken yüzlerce çocuk ve genç anne babasız kaldı, yüzlerce insan eşini kaybetti. Geriye kalanlar ise hayata tutunmak için depremin yaralarını sarmaya çalışıyor. Peki doğal afetlerde hayatını kaybedenlerin yakınlarına maaş bağlanır mı? TGRT Haber’de Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun detayları anlattı.
Erdursun, ülkemizde yasalara göre sigortalı olan kişilerin hayatını kaybetmeleri durumunda geriye kalan çocuklarına, eşine ve anne babanın yaş ve gelirine göre aylık bağlandığını söyledi. “Bunun için prim gün sayısı ve sigortalılık süresinin olması gerekiyor” diyen Erdursun, şunları söyledi: “Depremde hayatını kaybeden kadın ya da erkeğin SSK’da 900 gün, Bağ-kur’da 1800 prim gün sayısı olması gerekiyor. Bu durumda eşlerine çocuklarına ve eşlerine aylık bağlanır.”
“Hayatta kalan eş çalışsa da çalışmasa da, emekli olsa da olmasa da eşten emekli maaşını alır” diyen Erdursun, “Erkek çocukları 18 yaşına kadar, lise ve dengi bir okulda 20 yaşına kadar, üniversitede okuyorsa 25 yaşına kadar bu haktan yararlanabilir. Kişi okurken çalışsa da anne babadan bu maaşı alabilir. Yüzde 60 ve üstü maluliyet varsa anne babadan dolayı ömür boyu aylık alır. Dul kalmış kişiler, yetim ve öksüz kalmış çocukların bu hakları var, bunları konuşmalıyız. Bunları yakınları bilmeli ki başvuru yapsınlar” dedi. Erdursun, ölüm aylığına başvuruda bir süre olmadığını belirtti.
“Bağ-kur’dan maaş alabilmek için borç olmaması gerekiyor” diyen Erdursun, Meclis’te görüşülecek vergi ve sigorta prim affına dikkat çekerek “Burada bazı borçlar silinecek, bazılarının gecikme faizleri silinecek. Bir kişi esnafsa ve depremde hayatını kaybettiyse ve borcu varsa yakınları bu yasal düzenlemeden faydalanabilirler” ifadelerini kullandı.
Erdursun, işsizlik maaşının çok önemli olduğunun altını çizerek şunları söyledi: “Bu kişiler İşkur’a başvuracaklar, son 3 yılda en az 600 gün çalışmışlığının olması gerekiyor. İşsizlik maaşının bir ay içinde müracaatta başvurulması lazım.”