Artan gıda fiyatlarında bütün oklar marketlere yönelirken, aradaki komisyoncuların fahiş kâr marjı gündeme taşındı. Halleri esir alan ve tekelleşen komisyoncular, tarladaki ürün markete gelene kadar 8-9 kat artırıyor. Üstüne bir de market kârı binince, tüketici o ürünü 29 liraya alabiliyor. Fiyatları devasa sermaye sahiplerinin belirlediğini esnaf temsilcileri ve sendikalar çare bulunmazsa 3 markanın ekonomiyi ele geçireceğini söyledi.
Gıda fiyatlarında oklar marketlere yönelirken, Türkiye gazetesinden Kaan Zenginli aradaki komisyoncuların fahiş kâr marjını gündeme taşıdı. Artan maliyetlerden en çok etkilenen üreticiler ama büyük kâr zinciri bundan sonra başlıyor. Halleri esir alan ve tekelleşen komisyoncular, tarladan 2 liraya aldıkları ürünü, markete gelene kadar 8-9 kat artırıyor. Üstüne bir de market kârı binince, tüketici o ürünü 29 liraya alabiliyor.
TESK Başkanı Palandöken piyasada dönen rantla ilgili "Dünyanın hiçbir yerinde bizdeki perakende sistemi yok. Çiftçi dâhil, herkesi kendilerine bağlamışlar. Ürün bol olsa da, az olsa da onlar kazanıyor" dedi. TZOB İstanbul Başkanı Demir ise halciler ile marketlerin fiyatları ortak belirlediklerini, bazı ürünlerin fiyatı düşecek olsa bile izin vermediklerini kaydetti. Hak-İş Başkanı Arslan da vurguncular için hapis istedi.
Gıda fiyatlarındaki artış vatandaşın bir numaralı gündemi. Dolar kurunu bahane ederek zamma sarılanlar indirime yanaşmıyor. Sebze meyvede ise üretici değil komisyoncu kazanıyor. Fiyatta üretici ile tüketici arasındaki büyük makas açıklığına dikkat çeken esnaf temsilcileri ve sendikalar, bu kısır döngünün kırılması gerektiğini söylüyor.
Onlardan biri olan Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, marketlerin artık tekel hâline geldiğini belirterek, buna dur denilmesi gerektiğini ifade etti. Palandöken “Dünyanın hiçbir ülkesinde Türkiye’deki perakende sistemi yok. Dev sermayelerin eline geçmiş olan bu sistem, hem vatandaşı hem esnafı hem de üreticiyi bitiriyor. Bundan 10 yıl önce böyle bir durum yoktu. Diyelim ki, bu yıl meyvesebzede bolluk var. Bu direkt olarak tezgâha, pazara yansıyordu. Kâr marjları düşüktü. Herkes hakkını alıyordu. Ancak şimdi her adım başına açılan bu dev zincir marketler rekabet ortamını da bitirdi. ‘Nasıl olsa vatandaş alıyor’ istedikleri fiyatı belirliyorlar. Tek elden sistemi yönetiyorlar. Herkesi de kendilerine bağlamışlar. Büyük alıcı oldukları için, çiftçisi, halcisi, lojistikçisi, komisyoncusu, hepsi bunların eline bakıyor. Ürün bolsa yine bunlar kazanıyor, azsa yine bunlar kazanıyor. Vatandaş ve üreticiye bir faydaları yok” dedi.
Palandöken, hükümetin fiyatları düşürmek üzere aldığı tedbirlerin boşa gittiğini de söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ucuz gıda için indirim getirdiğini ve marketlere de çağrıda bulunduğunu hatırlatan Palandöken, “Biz bakıyoruz, hiçbir üründe indirim yok. Zam yapıp sonra göstermelik indirim yapıyorlar. Bu sistem acilen değişmeli” diye konuştu. Perakende Yasası ile ilgili çalışmaların hızlandırılması gerektiğini söyleyen Palandöken “Buna çare bulunmazsa, üç marka hem piyasayı hem fiyatları hem de ekonomiyi yönetir duruma gelecek” ifadelerini kullandı. Küçük esnafın kepenk kapatmak zorunda kaldığını da söyleyen Palandöken “Sadece gıda ürünü değil, zincir marketler her türlü ürünü satıyor. Bakkal, kasap, manav ne yapacak. Bu insanların meslekleri bunlar. Tek düzene hayır demenin vakti geldi de geçiyor bile" değerlendirmesini yaptı.
Meyve-sebze veya tarım ürünleri hasadında ürün bolluğunun artık vatandaşa veya çiftçiye tam anlamıyla yansımadığını belirten İstanbul Ziraat Odaları Birliği Başkanı Ömer Demir ise “Mesela bu kış Türkiye’de ciddi anlamda kar yağışı gözlendi. Dolasıyla birçok üründe verim artacak. Ancak bu bolluğun vatandaşın cebine yansımasının olacağını düşünmüyoruz. Burada yine marketçi, halci, komisyoncu kazanacak. Girdi maliyetlerini gerekçe gösterecekler. Marketin ya da halcinin girdi maliyeti ne olabilir. Faturalar ve akaryakıt dışında… Bu oyuna göz yumanlar ya da birlikte hareket edenler bu ülkeye en büyük zararı verenlerdir” diye konuştu.
Hak-İş Genel Başkanı Mahmut Arslan, Ocak 2022 itibarıyla kamu çalışanlarına ilave artışlar sağlanmasına rağmen fiyat hareketlerinin ateşinin düşürülemediğini ifade ederek “O kadar çok düzenleme yapılıyor ki esnaf, iş adamı, sanayiciler için... Toplumun tüm kesimlerine yönelik bir kısım teşvikler veriliyor. Zincir marketler tüm bunlara rağmen fiyatlarını düşürmüyorlar. Bu, küresel kapitalizmin, pazar ekonomisinin tipik bir göstergesidir. 'Azgın azınlık' diye bir tabir vardır. Doymuyorlar, hep daha fazlası... Kuralların arkasına dolanıp, fiyatları vergiler düşse de artırmaya devam eden bir azgın azınlık var. Bunu şiddetle kınıyoruz” dedi. Daha ciddi denetimlere ihtiyaç olduğunu kaydeden Arslan, şöyle konuştu: Para cezasıyla bunları cezalandıramazsınız. Parayı verip, devam ediyor. Bu azgın azınlığa gerektiğinde hapis cezası verecek yeni müeyyidelere ihtiyaç var. O yüzden hükûmetin daha ciddi adımlar atması gerekiyor ve bunu destekleyeceğiz.
#haber#
Öte yandan Ticaret Bakanlığı, indirimli satışlara ilişkin önemli bir düzenleme yaptı. Ürünlerin indirim öncesi ve sonrası fiyatları etiketlerde ayrıntılı şekilde yer alacak. Yönetmelik resmi gazetede yayımlandı. Ticaret Bakanlığınca alınan karara göre; indirimli satılan mal veya hizmetin satış fiyatı, indirimden önceki fiyatı, tarife ve fiyat listeleri etikette belirgin şekilde gösterilecek.
İndirimli ürünlerin indirimden önceki fiyatının tespitinde, son 30 gün içindeki en düşük fiyat esas alınacak. Sebze meyvede ise indirim hesaplanırken indirimli fiyattan bir önceki fiyat belirleyici olacak.
İndirimle ilgili konulara dair ispat yükümlülüğü satıcıda olacak. Yeni kararlar 1 Mart’tan itibaren geçerli sayılacak.
Rekabet Kurumu, beş zincir market ve bir tedarikçiye, 2,7 milyar liralık idari para cezası vermişti. Karara göre BİM'e de 958 milyon 129 bin lira ceza kesilmişti. BİM, Rekabet Kurumunun cezasını erken ödediğini duyurdu. Şirketten yapılan açıklamada; para cezasının, yüzde 25 erken ödeme indiriminden faydalanılarak, 718,6 milyon TL olarak ve 17 Şubat tarihinde ödendiği belirtildi. Açıklamada, şirketin sermaye piyasası mevzuatına göre düzenlenecek olan 31 Aralık 2021 tarihli mali tablolarında, ilgili para cezası tutarında karşılık ayrılacağı ifade edildi. Cezanın iptaline ilişkin ilgili mahkemede yasal süre içinde dava açılacağı da belirtildi.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
07:40
YORUM YAZ