Geçen yıl bahar aylarında reklamcı Li Hongxing, Çin’in yıldızı parlayan elektrikli araç girişimi Ji Yue ile çalışmaya başladı. O kadar inanmıştı ki, reklam kampanyalarını finanse etmek için borca bile girdi. Ama birkaç ay içinde işler tersine döndü. Ji Yue iflas etti, Li ise 40 milyon yuanlık (5,6 milyon dolar) borcun altında kaldı.
Aslında bu hikâye Çin otomotiv piyasasında tek başına değil. Yüzlerce elektrikli araç markası, amansız fiyat rekabeti yüzünden kısa sürede sahneden silindi. Devlet teşvikleriyle büyüyen sektör, bir yandan dünya devlerini çıkarırken, öte yandan küçük ve orta ölçekli girişimleri birer birer öğütüyor.
Pekin yönetimi uzun yıllardır elektrikli araçlara milyarlarca dolarlık destek aktarıyor. Sonuç ortada: Çin, bugün dünyanın en büyük elektrikli araç pazarı. BYD, Chery, Geely ve Changan gibi markalar artık yalnızca Çin’de değil, dünyanın dört bir yanında yollarda. 2024’te otomobil ihracatı 6 milyona yaklaştı ve Çin bu alanda tüm ülkeleri geride bıraktı.
Ama içerideki tablo çok daha farklı. Bitmeyen fiyat indirimleri kârları eritiyor, tedarik zincirini zorluyor. Büyük markalar bile parça üreticilerini maliyetin altına inmeye zorluyor, ödemeler aylarca gecikiyor.
Yetkililer bu tabloyu “düzensiz rekabet” diye tanımlıyor. Ancak benzer manzara yalnızca otomotivde değil; güneş panelinden e-ticarete, yemek teslimatından lojistiğe kadar birçok sektörde yaşanıyor.
Resmî rakamlara göre Çin’de otomotiv sektörü 4,8 milyon kişiye iş sağlıyor. Dolayısıyla kapasiteyi bir gecede kısmak, milyonlarca insanın işsiz kalması anlamına gelebilir.
Bununla birlikte Pekin, piyasanın tamamen çığırından çıkmaması için adım atıyor. Otomotiv patronları toplantıya çağrıldı, yeni fiyat indirimleri yapmamaları konusunda uyarıldı. Yerel yönetimlere verilen talimatla sübvansiyonların azaltılması, kapasite fazlasının törpülenmesi istendi. Ayrıca tedarikçilere ödeme süresi 60 günle sınırlandırıldı.
Ama uzmanlar bu adımların kısa vadede fazla işe yaramayacağını söylüyor. Çünkü fazla kapasiteyi bir anda ortadan kaldırmak hem ekonomik büyümeyi hem de sosyal dengeleri tehdit ediyor.
2019’da Çin’de elektrikli araç markalarının sayısı 500’e yakındı. Bugün 150 civarında kaldı. Yine de HSBC’nin verilerine göre hâlâ 50’den fazla üretici hayatta kalma mücadelesi veriyor.
Google Play
App Store
Haberi Paylaş
14:54
YORUM YAZ