Küresel yapay zekâ yatırımlarındaki hızlı artış, bellek çiplerinde önümüzdeki yılı etkileyecek ciddi bir arz sıkıntısını gündeme taşıdı. Aslında son haberler, bu durumun artık bir “risk” olmaktan çıktığını gösteriyor. Çip üreticilerinden analistlere kadar herkes, tüketici elektroniğinden otomotive kadar geniş bir alanın darboğaza doğru sürüklendiği konusunda benzer uyarılar yapıyor.
Çin’in en büyük sözleşmeli çip üreticisi SMIC’in CEO’su Zhao Haijun, finansal sonuçlarını değerlendirirken çarpıcı bir tablo çizdi. Haijun’a göre müşteriler, özellikle bellek tarafındaki belirsizlik yüzünden diğer çip türlerine dair siparişlerini bile ertelemeye başladı.
Birçok üretici, akıllı telefon ve otomobil gibi ürünlerde kullanılacak bellek ihtiyacının gelecek yılın ilk çeyreğinde ne kadar karşılanabileceğini bilmediği için temkinli davranıyor. Yani otomotiv dahil pek çok sektörde hesaplar yeniden yapılıyor.
Analistler, bu karmaşanın temelinde yapay zekâ sistemlerinin talep ettiği ileri seviye bellek çözümlerinin bulunduğunu söylüyor. Nvidia’nın devasa işlemcileriyle çalışan AI sunucuları, yüksek bant genişliğine sahip HBM’e ciddi şekilde ihtiyaç duyuyor.
SK Hynix, Samsung ve Micron gibi devler için HBM pazarı oldukça yüksek kâr marjı sunuyor. Bu da arzın büyük kısmının yapay zekâya akması anlamına geliyor. Diğer sektörlerin payı ise doğal olarak daralıyor.
Reuters’a göre Samsung Electronics, bazı bellek ürünlerinde eylüle kıyasla %60’a varan zam yaptı bile. Counterpoint Research ise fiyatlar artarken stokların hızla eridiğini, darboğazın gün geçtikçe daha belirgin hâle geldiğini bildiriyor. İlk etkiyi Çin pazarı hissediyor olsa da uzmanlar bunun küresel bir sorun hâline geleceğini düşünüyor.
TrendForce’un son raporu da endişeleri güçlendiriyor. Bellek endüstrisi güçlü bir fiyat artış döngüsüne girmiş durumda; bu da akıllı telefon ve dizüstü bilgisayar gibi son kullanıcı ürünlerinde perakende fiyatlarının hızla yukarı çekileceği anlamına geliyor.
Bu tablo, uygun fiyatlı bellek çiplerine mahkûm olan bilgisayar, dizüstü, tüketici elektroniği ve otomotiv gibi pazarlar için risk oluşturuyor. AI şirketleri premium belleğe yüksek bedel ödemeye razı olduğu için geleneksel pazarlar arka sıralara atılıyor.
İşin daha sıkıntılı kısmı ise 2023–2024 döneminde bellek sektörünün yaşadığı daralma. O dönemde yeterli yatırım yapılamadığı için bugün kurulan yeni kapasite, devreye girmekte gecikiyor.
Bir yandan da büyük PC üreticileri ve sistem toplayıcılar panik alımlarına yöneldi. Veri merkezlerinde HBM ve RDIMM talebi rekor seviyelere çıkınca DRAM ve NAND arzı hızla daralıyor. Asus ve MSI gibi markalar, sözleşmeli tedarik yetmeyince daha pahalı ve oynak olan spot piyasadan büyük miktarlarda bellek toplamaya başladı.
RAM fiyatlarının kısa sürede %100’ün üzerine çıkması Japonya’da bazı mağazaların satış limitleri koymasına kadar vardı.
Google Play
App Store