Balık kılçığından ürettiler: Liseli öğrencilerden insan sağlığı için önemli buluş
Zonguldak Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı Bilim ve Sanat Merkezi öğrencileri, insan sağlığı açısından tehdit oluşturan sudaki cıva iyonlarını tespit etmeyi amaçlayan bir proje geliştirdi ve TÜBİTAK tarafından düzenlenen yarışmada bölge birincisi seçildi.
Zonguldak Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı Bilim ve Sanat Merkezi öğrencileri Bera Dilek, Deniz Berra Doğanay ve Ekin Eren, kimya öğretmenleri Burcu Atabey Özdemir danışmanlığında insan sağlığı açısından tehdit oluşturan sudaki cıva iyonlarını tespit edecek proje hazırlamaya karar verdi.
HAZIRLIK SÜRECİ 7 AY SÜRDÜ
Yaklaşık 7 ay süren hazırlık sürecinin sonunda öğrenciler, zargana balığının kılçığını kaynatıp çıkardıkları özünü mikrodalga fırında yakarak çözelti elde etti. Bu çözeltinin ultraviyole ışık altındaki parlamasıyla öğrenciler, cıva iyonunun olup olmadığını gözlemlemeyi başardı.
CIVA, BEYİN İŞLEVİ BOZUKLUĞUNA NEDEN OLABİLİR
Sağlık Bakanlığı'na bağlı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'ne göre cıva, çok küçük miktarlarda bile etkili olabilen bir sinir sistemi toksini ve merkezi sinir sistemi ile böbrek sistemini doğrudan etkileyebiliyor. Gelişim bozukluklarına, hareket ve beyin işlevi bozukluklarına da neden olabiliyor.
BÖLGE BİRİNCİSİ SEÇİLDİLER
Yapılan deneyde zargana balığının kılçığından elde edilen sıvının ultraviyole ışık altındaki parlaması mavi ve yeşil tonlarında görülürken, test kitinde de benzer renkte parladığı gözlemlendi. Cıva çözeltisinde bekletilen kitte ise parlama olmadığı belirlendi.
Öğrenciler, projeleriyle TÜBİTAK tarafından düzenlenen "Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması"nda kimya alanında Ankara'da bölge birincisi seçilerek, mayıs ayında yapılacak Türkiye finallerine katılma hakkı kazandı.
BİRKAÇ BALIK TÜRÜ DENEDİLER
Öğrencilerden Ekin Eren, gazetecilere, çalışma için birkaç tür denediklerini ancak zargana balığından olumlu sonuç aldıklarını söyledi. Eylül ayından itibaren proje üzerinde çalıştıklarından bahseden Eren, projelerinin 500 liraya mal olduğu bilgisini de paylaştı.
"Öncelikle zargana balığının kılçıklarını saf su içerisinde kaynattık. Elde ettiğimiz özütü de süzdük. Elde ettiğimiz bu sıvıyı mikrodalgada yaktık." diyen Eren, yanan maddeyi saf su içerisinde beklettiklerini ve bunun sonucunda da o yanmış yerlerle oluşan kuantum noktaların saf su içerisine geçmiş olduğunu kaydetti.
Daha sonra sıvıyı jelleştirerek test kistleri yaptıklarını belirten Eren, bu test kitlerini saf su içerisinde beklettikleri zaman parıldamalarında herhangi bir değişiklik gözlemlenmediğini çünkü normalde kuantum sıvıları özelliği nedeniyle aydınlık bir ortamda parlamazken karanlık ultraviyole ışık altında parıldadıklarını ekledi.
"Test kitlerimizi cıva iyonları içerisine batırıp bir süre bekledikten sonra parıldamalarının belirgin bir şekilde azaldığını gözlemledik. Bu kapsamda cıva iyonlarını teste eden bir test kiti yaptık." diye de ekledi.
Deniz Berra Doğanay, projelerini daha da geliştirmeyi hedeflediklerini belirterek, "Bu proje sayesinde insanlar suların içerisinde cıva olup olmadığını rahatlıkla ve kolaylıkla kendi imkanları çerçevesinde belirleyebilirler." dedi.
75 TL'DEN SATIŞA SUNULABİLECEK
Kit seri üretime geçmesi durumunda 75 TL’den satışa sunulabilecek. Öğrencilerden Deniz Berra Doğanay, insanların rahatlıkla ve kolaylıkla kendi imkanları çerçevesinde bu ürünü kullanarak suların içinde cıva olup olmadığını bulabileceklerini söyledi.
