İbrahim Tatlıses'in şarkıda da dediği gibi, bazı insanların gözleri "boncuk mavisi" gibi parlıyor. Ama bu renk şarkılardaki gibi duygusal değil bilimsel bir sır taşıyor. Bilim insanları, mavi göz hayranlarını çok şaşırtacak bir açıklama yaptı. Uzmanlar, irislerin mavi görünümünün pigmentten kaynaklanmadığını, ışığın saçılmasıyla oluştuğunu belirtiyor.
Avustralya’daki Bond Üniversitesi'nden Dr. Davinia Beaver, melanin maddesinin göz rengindeki rolünü açıkladı. Kahverengi gözler, yüksek melanin oranıyla ışığı emiyor ve koyu ton oluşuyor. Mavi gözler ise düşük melanin seviyesine sahip olduğundan kısa dalga boyundaki mavi ışık daha etkili şekilde saçılıyor, böylece algılanan renk ortaya çıkıyor.
Beaver, The Conversation'daki makalesinde şunları yazdı:
"Melanin konsantrasyonunun düşük olması nedeniyle daha az ışık emilir ve dağınık mavi ışık algıladığımız görüntüyü ortaya çıkarır. Bu mavi renk tonu pigmentten değil, ışığın gözün yapısı ile etkileşiminden kaynaklanır."
Nadir görülen yeşil gözler melanin seviyesinin düşük olmasından kaynaklanıyor. Düzensiz melanin dağılımı sonucu ışıkla birlikte renk tonlarının değişmesi ise ela gözleri meydana getiriyor.
Uzun yıllar boyunca göz renginin tek bir gen tarafından kontrol edildiği düşünülse de, uzmanlar birçok genin bu özelliği etkilediğini belirledi. Dr. Beaver, "Bu durum, aynı ailedeki çocukların göz renklerinin nasıl farklı olduğunu ve mavi gözlü bir anne babanın bazen yeşil veya açık kahverengi gözlü bir çocuk sahibi olabilmesini açıklıyor" dedi.
Beaver'e göre Avrupa kökenli bebeklerde mavi veya gri gözle doğum sıklığının yüksek olması, melanin oranlarının düşük seviyede olmasından kaynaklanıyor. Pigment ilk yıllarda birikmeye başlıyor, göz rengi yeşil veya kahverengiye dönüşebiliyor. Yetişkinlikte renk genellikle sabit kalıyor, ancak ışık koşulları veya giyilen kıyafetler algıyı hafifçe etkileyebiliyor.
Bununla birlikte de yaşlanma veya bazı sağlık sorunlarıyla göz renginde kalıcı değişiklikler de görülebileceği belirtiliyor.
Kate Bosworth ve Mila Kunis gibi bazı ünlüler ise heterokromi adı verilen, bir gözün diğerinden farklı renkte olduğu nadir bir duruma sahipler. Dr. Beaver'a göre bu farklılığın sebebi genetik olabileceği gibi yaralanma sonucu veya belirli sağlık sorunlarıyla da ilişkili olabilir.