Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), geleceğinizin en önemli finansal güvencesi. Ancak birçok katılımcı, birikimlerini yönetirken yapılan basit bir hata yüzünden, yüksek getiri fırsatlarını kaçırıyor ve enflasyon karşısında fonlarının değerini hızla eritiyor. Uzmanlar, BES'te "atıl kalma" tuzağına düşmemeniz için izlemeniz gereken o hayati adımları ve fon seçimi sırlarını açıklıyor.
Türkiye'de Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), devlet katkısı ve vergi avantajları sayesinde milyonlarca çalışanın tercih ettiği en önemli uzun vadeli birikim araçlarından biri haline geldi. Ancak sisteme girmek, başarının sadece ilk adımıdır. Asıl önemli olan, yatırılan paranın hangi fonlarda değerlendirildiği ve bu fonların piyasa koşullarına göre ne kadar dinamik yönetildiğidir. Finans uzmanları, BES katılımcılarının en sık yaptığı hatanın, fon tercihlerini bir kez yapıp bir daha kontrol etmemek olduğunu belirtiyor. Bu "uyku hali," fonların getirisini önemli ölçüde düşürerek emeklilik hayallerini tehlikeye atabilir.
BES fonlarının getirisi, piyasa koşullarına ve enflasyona göre sürekli değişir. Bir fon, bir yıl zirve yaparken, ertesi yıl dip yapabilir. Birçok BES katılımcısı, fonlarını sisteme ilk girdiklerinde otomatik olarak belirlenen "standart fonlarda" tutmaya devam eder. Bu fonlar genellikle düşük riskli (devlet tahvili veya para piyasası) ve düşük getirilidir.
"Atıl Kalma" Tuzağı: BES katılımcıları, birikimlerini yıllarca bu düşük getirili fonlarda tuttuğunda, fonlar enflasyon karşısında erir ve yüksek getiri potansiyeli olan hisse senedi veya değişken fonlardaki büyüme fırsatlarını kaçırırlar. Bu, BES'te yapılan en büyük ve en maliyetli hatadır.
Risk Profili Değişimi: Genç yaşta yüksek riskli (hisse senedi ağırlıklı) fonlarda olması gereken birikimler, emekliliğe yaklaşıldıkça düşük riskli fonlara kaydırılmalıdır. Fon tercihini bir kez yapıp yıllarca değiştirmemek, risk profilinin zamanla değişen gereksinimlerine uyum sağlayamamaktır.
BES fonlarınızın getirisini maksimize etmek ve enflasyona karşı korumak için izlemeniz gereken kritik stratejiler şunlardır:
Fon Tercihini Yılda 4 Kez Gözden Geçirin: BES katılımcıları, yasal olarak yılda 12 defaya kadar fon dağılımını değiştirme hakkına sahiptir. Uzmanlar, bunu her ay yapmasanız bile, en azından üç ayda bir (çeyreklik) piyasa koşullarını ve kişisel risk profilinizi gözden geçirerek fon tercihinizi güncellemenizi öneriyor. Örneğin, hisse senedi piyasalarının yükselişte olduğu dönemlerde hisse senedi yoğun fonlara ağırlık vermek, düşüş trendi başladığında ise daha korunaklı tahvil veya para piyasası fonlarına geçiş yapmak önemlidir.
Risk Profilinizi Yaşınıza Göre Ayarlayın:
o Genç Yatırımcılar (35 yaş altı): Emekliliğe uzun süre olduğu için yüksek riskli fonlara (%70-80'i Hisse Senedi veya Katılım Endeksli Fonlar) yönelmelidir. Amaç, bileşik getirinin gücüyle hızlı büyüme yakalamaktır.
o Orta Yaş Yatırımcılar (35-50 yaş): Riski dengelemeli ve portföyün bir kısmını daha korunaklı (tahvil, altın) fonlara kaydırmalıdır.
Emekliliğe Yakın Olanlar (50 yaş üzeri): Birikimi korumak ana hedef olmalıdır. Portföyün büyük bir kısmı düşük riskli (likit fonlar, kamu ve özel sektör tahvilleri) fonlarda tutulmalıdır.
Yüksek Devlet Katkısını Maksimum Kullanın: BES'in en büyük avantajı, yatırdığınız her tutara devletin %30 katkı yapmasıdır. Bu katkıdan en üst düzeyde faydalanmak için, yıllık asgari brüt ücretin belli bir yüzdesine karşılık gelen yıllık üst limiti tamamlamaya çalışın. Bu, risksiz ve anlık %30 getiri anlamına gelir.
Enflasyonla Mücadele: Altın ve Gayrimenkul Fonlarını Değerlendirin: Türkiye'nin yüksek enflasyon ortamında, paranızın reel değerini korumak için, getiri potansiyeli enflasyonun üzerinde olan varlıkları portföyünüze ekleyin. Altın Katılım Fonları veya Gayrimenkul Yatırım Fonları, enflasyonist ortamda portföye denge ve koruma kalkanı sağlayabilir.
Fonların Geçmiş Performansını İnceleyin (Getiri Oranları): Fon seçimi yaparken sadece isimlere değil, son 1, 3 ve 5 yıllık periyotlarda fonların enflasyon ve benzer fonlara karşı sağladığı reel getirilere bakın. Sürekli olarak pazar ortalamasının altında getiri sağlayan fonlardan uzak durun.
BES, bir kerelik yapılan ve unutulan bir tasarruf aracı değildir. Aksine, aktif ve sürekli takip gerektiren bir yatırım yönetim sürecidir. Finansal okuryazarlığınızı artırarak ve yılda birkaç kez fon tercihinizi gözden geçirerek, devlet katkısından tam olarak faydalanabilir ve emekliliğinizde çok daha yüksek bir birikimle rahat bir nefes alabilirsiniz.
Google Play
App Store